ایران سه ماه با ساخت بمب اتمی فاصله دارد؟

مرکز کنترل تسلیحات و عدم اشاعه هسته‌ای آمریکا در گزارشی تحت عنوان «چرا ایالات متحده آمریکا باید به برجام بپیوندد؟» نوشت: رشد برنامه هسته‌ای ایران یکی از مهمترین نگرانی‌های امنیت ملّی آمریکا و متحدان آن است.

رئیس‌جمهور «جو بایدن» اعلام کرده است که درصورت بازگشت و پایبندی تهران به تعهدات توافق هسته‌ای(!) به برجام بازمی‌گردد ـــ آمریکا در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد. «ارنست مونیز» وزیر اسبق انرژی آمریکا و از اعضای هیئت مذاکره کننده واشنگتن در توافق هسته‌ای «ایران و ۱+۵» اظهار کرد «بازگشت ایران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای ممکن است ۴ ماه طول بکشد.»

این مرکز مطالعات آمریکایی در ادامه بدون درنظرگرفتن این موضوع که «عامل اصلی ایجاد بحران در روند اجرایی توافق هسته‌ای خروج واشنگتن از برجام در سال ۲۰۱۸ است» نوشت: اولویت بندی برای ورود فوری به توافق هسته‌ای براساس اصل «تعهد دربرابر تعهد» موثرترین راهبرد برای مهار برنامه هسته‌ای ایران و نقطه آغاز گفتگوهای بعدی(!) درباره سایر موضوعات نظیر برنامه موشکی و پشتیبانی از نیروهای نیابتی توسط ایران است.

دلایل مرکز کنترل تسلیحات و عدم اشاعه هسته‌ای مبنی بر لزوم پیوستن آمریکا به برجام از قرار ذیل است:

ایران به سلاح هسته‌ای «نسبت به زمان شروع ریاست جمهوری دونالد ترامپ» و «خروج از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸» نزدیکتر شده است. با این حال، ایران هنوز سلاح هسته‌ای تولید نکرده است. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) در نوامبر ۲۰۲۰ نشان داد که «ذخایر اورانیوم غنی شده ایران ۱۲ برابر سطح معین در برجام است.» با این وجود، «بازرسان آژانس انرژی اتمی هنوز به تاسیسات هسته‌ای ایران دسترسی دارند.»

راهبرد فشار حداکثری دولت ترامپ شکست خورده است.  راهبرد دولت ترامپ دو مرتبه آمریکا و ایران را در آستانه جنگ قرار داد. این مرکز در ادامه نوشت «قبل از آنکه دولت بایدن بتواند به سایر رفتار تهدیدآمیز ایران(!) بپردازد» بازگشت به دیپلماسی و پیوستن فوری به برجام، به تنش زدایی و جلوگیری از وقوع بحرانی دیگر کمک خواهد کرد. 

فرصت کوتاهی برای مهار ایران وجود دارد. قانون مصوب مجلس ایران در دسامبر / آذر، تهران را ملزم به غنی‌سازی ۲۰ درصد اورانیوم و محدود کردن دسترسی بازرسان آژانس انرژی اتمی به تاسیسات هسته‌ای ایران می‌کند. این قانون در صورتی لغو خواهد که تحریم‌ها برداشته شود. این حرکت می‌تواند تعداد بازرسان را به نصف برساند و دسترسی‌های حیاتی (برای غرب) و ابزارهای نظارتی را محدود کند. به دلیل انتخابات ریاست جمهوری ایران در ژوئن / خرداد، فرصت دولت بایدن «برای بازگرداندن تهران به تعهدات هسته‌ای(!) قبل از انتقال قدرت در ایران» کوتاه است.

بازگشت به برجام به نفع منافع امنیت ملّی آمریکا و متحدان آن است. متحدان اروپایی واشنگتن هنوز در برجام حضور دارند و این توافق را بهترین وسیله برای برقراری امنیت در منطقه غرب آسیا و جلوگیری از یک ایران مسلّح به تسلیحات هسته‌ای می‌دانند.

اعتبار اعمال آمریکا به دقت توسط دولت‌های مسلّح به سلاح هسته‌ای مورد موشکافی قرار می‌گیرد. اگر آمریکا به عنوان یک شریک قابل اعتماد در مذاکره دیده نشود، احتمالاً پیونگ یانگ انگیزه کمی برای آغاز گفتگوی جدّی بر سر برنامه هسته‌ای خود خواهد داشت

مرکز «کنترل تسلیحات و عدم اشاعه هسته‌ای» آمریکا وضعیت هسته‌ای ایران را «قبل از توافق»، «حین توافق» و «بعد از خروج آمریکا از توافق» در قالب جدولی منتشر کرده است.  اطلاعات جدول به ترتیب بالا به پایین از قرار ذیل است:

میزان نزدیکی زمانی ایران به ساخت بمب اتمی

قبل از توافق: ۲ الی ۳ ماه

حین توافق: ۱۲ ماه

بعد از خروج آمریکا از توافق: ۳ ماه

میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران

قبل از توافق: ۱۱ هزار کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده

حین توافق: ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۳.۶۷ غنی شده

بعد از خروج آمریکا از توافق: ۳ هزار کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده

میزان بازرسی از تاسیسات هسته‌ای ایران

قبل از توافق: حضور محدود آژانس بین المللی انرژی اتمی

حین توافق: پذیرش پروتکل الحاقی از سوی تهران و بازرسی بی‌سابقه آژانس انرژی اتمی از تاسیسات هسته‌ای ایران 

بعد از خروج آمریکا از توافق: از ۲۳ دسامبر / چهارم اسفند بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محدود شد

مرکز «کنترل تسلیحات و عدم اشاعه هسته‌ای» آمریکا نوشت: توافق هسته‌ای راهی برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران بود.