دیپلمات سابق: اتفاقات جدیدی در مساله برجام در حال رخ دادن است

عبدالرضا فرجی‌راد دیپلمات سابق در گفت‌وگویی با اشاره به مواضع اخیر اعضای 1+5 و ایران در قبال برجام و در پاسخ به این پرسش که آیا اتفاقات اخیر در بحث برجام یک تحول جدید در این موضوع است یا این مواضع و اتفاقات اخیر را می‌توان منطبق بر همان رویه سابق برشمرد، گفت: اگر ما صحبت مقامات آمریکایی را ملاک نظر قرار داده و تصور کنیم که این سخنان از روی صداقت بوده است، باید اذعان کنیم که اتفاقات جدیدی در مساله برجام در حال رخ دادن است. وگرنه قبل از این آقای بلینکن بارها گفته بود که برجام پایه مذاکرات خواهد بود و مسائل دیگر سایر محورهای این مذاکرات است. همین طور اعلام کرده بود که ابتدا ایران باید به برجام برگردد و تعهدات اولیه برجامی خودش را رعایت کند.

این استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین‌المللی ادامه داد: اما این مواضع آمریکایی‌ بعد از اینکه متوجه شدند که ایران بر مواضع خودش در قبال واشنگتن و برجام اصرار داشته و تاکید دارد که ابتدا آمریکایی‌ها باید به برجام برگردند و قرار نیست که تهران از این مواضعش عقب نشینی کند، آمریکایی‌ها کمی کوتاه آمدند ولی بعدتر با رسانه‌ای شدن ماجرای امضای سند همکاری 25 ساله ایران و چین ، آمریکایی‌ها به نوعی دچار نگرانی شدند.

سفیر سابق ایران در نروژ افزود: شاهد بودیم که حتی مسئول اول این کشور یعنی آقای بایدن سریعا به این موضوع واکنش نشان داد. این اتفاق چنین پیامی را مخابره کرد که سند همکاری ایران و چین از نظر آمریکایی‌ها بسیار مهم است. چراکه مساله چین در سیاست خارجه آمریکا جز اولویت‌ها محسوب می‌شود. هرچند که در کنار این راهبردهای دیپلماتیک ، آمریکایی‌ها به دنبال ایجاد یک آرامش و ثبات نسبی در منطقه خاورمیانه هستند. اکنون اما تقارن برجام و سند ایران و چین و راهبردها و اولویت‌های دیپلماتیک آمریکا باعث شده که آنان از مواضع خودشان در قبال ایران در مساله برجام عقب نشینی کنند. در همین مدت اخیر حرفی از اینکه اول باید ایران به برجام برگردد، نزدند و پیش شرط دیگری را پیشنهاد ندادند. حتی مقامات آمریکایی از جمله آقای مالی به این نکته اعتراف کرده که آمریکا باید تحریم‌های ضد ایرانی در دوران ترامپ را لغو کند.

وی در پاسخ به سئوالی درمورد سرنوشت برجام تصریح کرد: وجود این نگرانی‌ها طبیعی است. چراکه مردم امروز در فشار هستند و این فشار مسلما تا قسمتی به مسئولان کشور هم منتقل می‌شود. ولی واقعیت این است که آمریکا استراتژی مشخصی را در قبال منطقه خاورمیانه دنبال می‌کند که تاحدودی می‌توان این راهبرد و استراتژی را همانند دوران اوباما و حتی نرم‌تر از آن تصور کرد. بنابراین آمریکا در چنین شرایطی که استراتژی مشخصی را در قبال منطقه دنبال می‌کند، حل مساله برجام به عنوان موضوعی که به ایران مربوطه و ایران یک موقعیت استراتژیک مهم در منطقه دارد، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.

فرجی‌راد افزود: علاوه بر این باید متوجه این مساله باشیم که آمریکایی‌ها در دوران جدید تاکید دارند که در نوک سیاست خارجه خودشان به دنبال دیپلماسی هستند و می‌خواهند در این حوزه برخلاف ترامپ عمل کنند. بر همین اساس در قبال برجام، ایران و منطقه نمی‌توانند مسیر یا راه دیگری را در پیش بگیرند وگرنه با چالش‌های جدیدی مواجه خواهند شد. مضاف بر اینکه نباید فراموش کنیم که حرف ایران درباره برجام و آمریکا به حق است. ایران یک بار توافق کرده و طبق 15 گزارش آژانس تمامی تعهدات خودش را انجام داد ولی به یکباره آمریکا از برجام خارج شد و ایران را تحریم کرد و حالا ایران برای بازگشت به برجام خواهان یک ضمانت اجرایی است.

این استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین‌المللی در پاسخ به این پرسش که طی چند روز اخیر طرفین برجام بر این مساله تاکید داشتند که مذاکرات فنی شده و برهمین اساس معنا و مفهوم «فنی شدن مذاکرات» را چگونه برای افکار عمومی تعریف می‌کنید، گفت: اینکه می‌گویند مذاکرات فنی شده، یعنی آنکه یک سری قدم‌های سیاسی برداشته شده است و توافقات «نصف و نیمه» انجام گرفته است و الان کار وارد حوزه آقای صالحی و مباحثی مانند غنی‌سازی یا موضوع آب سنگین و .... شده است. معمولا وقتی مذاکرات به چنین مرحله‌ای می‌رسد، امیدواری‌ها بیشتر خواهد شد. چراکه بخش سیاسی مساله تاحدودی برطرف شده است.

سفیر سابق ایران در نروژ ادامه داد: البته چون طرفین برجام به نحوی علاقمند هستند که موضوع زودتر حل شود، شاید مباحث‌ جدی‌تر شده و در بخش سیاسی نیز این طور به نظر می‌رسد که با توجه به حرف‌های اخیر آقای لاوروف و نیز عقب نشینی آمریکایی‌ها از مواضع خودشان و همین طور سخنان مقامات رسمی ایران می‌توان به این تحولات اخیر امیدوار بود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است که برجام در پایان سال 1400 یا حتی پایان عمر دولت دوازدهم به نتیجه‌ای برسد، گفت: مساله مهم این است که درباره برجام 2 دسته هستند. یک دسته که مشمول اکثریت مردم و دولت می‌شود، می‌خواهند برجام هرچه زودتر به نتیجه برسد. ولی یک دسته دیگر که نگاه انتخاباتی و رقابتی به این مساله دارند، حرفشان این است که تا انتخابات صبر کنیم و بعد اجازه بدهیم که دولت بعدی – احتمال می‌دهند خودشان باشند- مذاکرات را ادامه بدهند. ولی من اعتقاد دارم حتی اگر امکان این وجود دارد که مردم یک روز کمتر تحت فشار باشند، نباید آن فرصت را از دست داد.

فرجی راد ادامه داد: آنانی که ادعا دارند نسبت به منافع ملی و مردم و نظام جمهوری اسلامی حساس هستند، به این مساله واقف باشند که اگر در انتخابات مردم کمتری حضور داشته باشند، این مساله به نفع کشور و مردم نخواهد بود؛ پس اجازه بدهید که مسیر برجام ادامه پیدا کند و این موضوع با توجه به اصل منافع ملی کشور به نتیجه برسد .

این استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین‌المللی در پاسخ به این پرسش که آیا با لغو تحریم‌ها، ایران fatf را می‌پذیرد، تصریح کرد: ایران منتظر چراغ سبزهای قابل توجه و مهم از طرف مقابلش در برجام است. آن طور که از اخبار شنیدم، الان حدود یک ماه یا 2 ماه است که جلسات مجمع برای بررسی fatf برگزار نشده است ولی با این همه من اعتقاد دارم که اگر موافقت نسبی در برجام رخ بدهد و آمریکا قدم‌های اولیه و جدی برای رفع تحریم‌ها را بردارد، مساله fatf  در بستر روانی به حرکت درخواهد آمد و بحث تعلیق تصویب لوایح fatf که در مقابله با بی‌توجهی آمریکایی‌ها نسبت به برجام در چند ماه اخیر رخ داده به پایان خواهد رسید.