نگرانی محافل غربی از افول محبوبیت بانیان برجام در ایران
برخی محافل سیاسی و رسانه‌ای غرب اذعان می‌کنند که تحرکات دیپلماتیک آمریکا درباره برجام، بیش از آنکه درصدد برداشتن تحریم‌ها و بازگشت به تعهدات باشد، انتخابات ایران را هدف گرفته است.
روزنامه کار و کارگر که ظاهراً باید مشکلات اقتصادی کارگران و تولید را پی‌گیری کند، دیروز تیتر یک خود را به مصاحبه با سفیر ایران اختصاص داد. سفیر فرانسه گفته است «تلاش می‌کنیم برجام قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران احیا شود».
سفیر دولت فرانسه البته توضیح نداده که چرا ظرف سه سال گذشته نه تنها تلاشی برای احیای حقوق ایران نکردند بلکه حتی شرکت‌های فرانسوی نیز تعهدات خود نسبت به ایران را زیرپا گذاشتند؟ و چه تضمینی هست که آمریکا و اروپا بلافاصله پس از انتخابات، دوباره نقاب تعامل را کنار نگذارند؟ فشارهای تحریمی را در صورت عبور خر غربگرایان از پل انتخابات تشدید نکنند؟!
همزمان با مصاحبه سفیر فرانسه، تحلیلی از سوی اندیشکده بروکینگز درباره «برجام و طبقه متوسط ایران» منتشر شده که در آن هم نسبت به تلقی افکار عمومی ایران نسبت به تعامل با غرب و تأثیر آن بر انتخابات پرداخته شده است. در این تحلیل آمده است: بایدن هنوز منتظر است که ایران پیش از لغو تحریم‌ها به تعهدات برجامی خود بازگردد و بسیاری شاهین‌های ایران در مقالات خود و حتی نمایندگان دو حزب در کنگره با امضای نامه‌هایی از رئیس‌جمهوری بایدن خواسته‌اند از خسارت وارده به معیشت میلیون‌ها ایرانی به عنوان اهرم فشار برای گرفتن امتیازات بیشتر استفاده کند و به کارزار اعمال فشار حداکثری دونالد ترامپ ادامه دهد.
تاخیر در وصله توافق هسته‌ای درهم شکسته، تنها به دلیل دشواری برنامه‌ریزی برای گام اول نیست. برخی معتقدند که تحریم‌ها موضع‌گیری مذاکراتی ایران را نرم کرده و در حالی که شواهد اندکی برای این باور وجود دارد، این دیدگاه سوء قرائت سوابق توافق است. آنچه ایران را در سال ۲۰۱۳ پای میز مذاکره کشاند آشفتگی اقتصادی ناشی از تحریم‌های دولت باراک اوباما نبود، بلکه تمایل مردمی از طبقه متوسط ایران برای بهبود شرایط اقتصادی از طریق دسترسی به اقتصاد جهانی و روابط بهتر با غرب بود. رئیس‌جمهوری حسن روحانی در سال ۲۰۱۳ با حمایت قابل توجه طبقه متوسط برای مذاکره درباره توافق هسته‌ای با ایالات متحده که خواسته اصلی رای‌دهندگان بود، در انتخاب پیروز شد.
یک دهه رکود اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و شکستن وعده‌های بین‌المللی، طبقه متوسط ایران را به جایی رسانده که ممکن است در آینده خود به عنوان نیرویی برای تعدیل سیاسی و حرکت به سمت جهانی شدن تجدیدنظر کند و اقدامات تیم‌های بایدن و روحانی در هفته‌های آینده در وین می‌تواند بر این ارزیابی مجدد طبقه متوسط تاثیر بگذارد.
طبق نتایج یک نظرسنجی انجام‌شده در اوایل سال ۲۰۲۱، مشکلات اقتصادی دیدگاه ایرانی‌ها را به فاصله گرفتن از سیاستمداران میانه‌رو و جهانی شدن تغییر داده است. پشتیبانی از برجام که در زمان امضای توافق حدود ۸۰ درصد بود، اکنون به ۵۰ درصد کاهش یافته. اکثریت معتقدند که دولت پیش از مذاکره با بایدن باید لغو تحریم‌های ایالات متحده را خواستار شود. این نظرسنجی همچنین کاهش محبوبیت روحانی و دولت او را نشان داد. حتی محبوب‌ترین عضو کابینه روحانی یعنی وزیر خارجه محمدجواد ظریف هم از ابراهیم رئیسی که در انتخابات در برابر روحانی شکست خورده بود، کمتر محبوب است.
اگر برجام تا ژوئن امسال که ایرانی‌ها رئیس‌جمهوری جدیدی انتخاب می‌کنند مجددا اجرایی نشود، به احتمال زیاد منتقدان در سال‌های آینده بر دولت تسلط خواهند یافت. این مسئله کار بایدن برای بازگشت به برجام و توسعه آن را دشوارتر می‌کند.کنایه کرونایی سایت حامی دولت؛ ما را ببخش آقای روحانی!
«ما را ببخش آقای روحانی! مقصر شیوع کرونا ما مردم هستیم نه شما. همان‌گونه که عامل مشکلات اقتصادی هم ما هستیم»!
این عذرخواهی کنایه‌آمیز را نه رسانه‌های منتقد دولت بلکه سایت عصر ایران- از سایت‌های حامی دولت- منتشر کرده است. نویسنده با اشاره به سخنان دیروز آقای روحانی که مردم را مقصر شیوع کرونا معرفی کرد، نوشت: جا دارد در همین نوشتار از رئیس‌جمهور و ستاد ملی کرونا، معذرت‌خواهی کنیم که مرز عراق را به صورت کامل نبستیم. اینکه اجازه دادیم رفت و آمد انجام شود.
از یک‌یک اعضای ستاد ملی کرونا عذر می‌خواهیم که شب عید، هیچ محدودیتی اعمال نکرده و با متخلفین برخورد نکردیم. اگر ما با آنهایی که تخلف کردند برخورد می‌کردیم، شرمنده شما نمی‌شدیم. اگر کمی بازارها را مدیریت می‌کردیم شاهد این همه شلوغی نبودیم.
شرمندگی به روی ما ماند که مثل سال گذشته القا نکردیم که دید و بازدیدهای عید هم می‌تواند عامل شیوع ویروس کرونا باشد. می‌دانی آقای رئیس‌جمهور تقصیر ماست و این را به خوبی می‌دانیم.
به نکته خوبی اشاره کردید جناب روحانی! عروسی‌ها در ماه شعبان یک عامل مهم است. نباید اجازه می‌دادیم تالارها مشغول به کار شوند.
می‌دانم، از سفرها حرف نزنید که عرق شرم روی پیشانی‌مان می‌نشیند. قبول دارم اگر راه‌ها را بسته بودیم و اجازه نمی‌دادیم که مردم با خیال راحت از این شهر به شهر دیگر بروند، احتمالاً رنگ استان قرمز نبود.
واقعاً اگر طرح ترافیک را لغو می‌کردیم چه مشکلی پیش می‌آمد؟ اعضای ستاد ملی کرونا مثل دانه‌های بلال در مترو کنار هم می‌ایستند و هر لحظه ممکن است که کرونا بگیرند.
دست‌هایمان جلوی شما بالاست. بله، مقصر ما مردم هستیم. از خدا که پنهان نیست از شما چه پنهان عامل مشکلات اقتصادی و تحریم هم ما هستیم. اگر کارمان را درست انجام می‌دادیم، الان برای خرید یک پراید احتیاج نبود 100 میلیون تومان پول بدهیم و یا قیمت یک خانه در جنوبی‌ترین نقاط تهران به بالای یک میلیارد تومان برسد.
واقعیت را نگاه می‌کنی، دل آدمی برای دولت‌مردان، می‌سوزد که تاوان اشتباهات ما را می‌دهند. مثلاً ما چرا به مسئولان اطلاعات غلط می‌دهیم که همه جا تعطیل است و بعد یکی دیگر می‌آید می‌گوید نه فقط این مشاغل تعطیل هستند و بعد آن یکی هر دوی اینها را رد می‌کند و می‌گوید فلان بسته است و بهمان باز.
عصر ایران قبلاً هم که پیامک‌های وزارت بهداشت به مردم هشدار می‌داد به سیزده‌به‌در نروند، تصریح کرده بود وزارت بهداشت باید پیامک‌های هشدار را برای آقای روحانی بفرستد و نه مردم.همکاری راهبردی ایران و چین تحریم‌های آمریکا را بی‌اثر می‌کند
یک اندیشکده اماراتی در گزارشی تصریح کرد نفوذ ایران در منطقه، به واسطه سند همکاری با چین افزایش می‌یابد.
مرکز پژوهش‌های پیشرفته «المستقبل» امارات نوشت: سند همکاری ایران و چین می‌تواند یکی از سازوکارهای تقویت روابط ایران و چین و انتقال آن به بالاترین سطح باشد و در نتیجه این توافق، آثار ناگوار تحریم‌های آمریکا کاهش یابد و ایران نفوذ خود در منطقه را گسترش دهد و چین هم با توجه به نقش ایران در عراق و سوریه می‌تواند به دریای مدیترانه دسترسی داشته باشد.
توافق همکاری اقتصادی که در ماه مارس ۲۰۲۱ میان ایران و چین امضاء شده است بیانگر طرح توسعه‌ای است که به موجب آن چین ۴۰۰ میلیارد دلار در بخش‌های اقتصادی ایران سرمایه‌گذاری خواهد کرد. این موضوع به ایران فرصت می‌دهد تا فشارهایی را علیه دولت جدید آمریکا درباره بازگشت به برجام تحمیل کند و اقتصاد خود را ارتقا دهد.
بندهایی که از این توافق منتشر شده نشان می‌دهد زمینه‌های همکاری میان دو کشور شامل بخش انرژی به‌ویژه آنچه مربوط به نفت خام (استخراج، انتقال و پالایش) و همچنین انرژی هسته‌ای و پتروشیمی می‌شود. اما در زمینه زیرساخت‌ها، چین در بخش حمل‌ونقل، راه‌آهن، فرودگاه و بنادر ایران سرمایه‌گذاری خواهد کرد. همچنین در همکاری‌ها بر روی توسعه بخش‌های بانکی و استفاده از ارزهای ملی تمرکز خواهد شد. دو کشور تأکید کرده‌اند که این توافق سکوی اصلی برای همکای در زمینه‌های دیگر از جمله فناوری، گردشگری، علوم، تبادل تجربه‌های آموزشی درباره نیروی کار، همکاری بین بخش‌های عمومی و خصوصی است که بهبودی سطح معیشت را به‌دنبال خواهد داشت. این توافق می‌تواند در تقویت منافع مالی و راهبردی ایران در آسیا نقش داشته باشد و ایران از طریق آن بتواند به هدف خود در پیوستن به سازمان شانگهای برسد.
شاید ایران با این توافق خواسته است فشارها را بر دولت جدید آمریکا افزایش دهد. در شرایطی که ایالات متحده آمریکا برای افزایش دامنه مذاکره به‌طوری که شامل برخی پرونده‌های جدید مثل برنامه موشک‌های بالستیک و نفوذ ایران در منطقه بشود پافشاری می‌کند، ایران این مسائل را به‌عنوان خط قرمزی به شمار می‌آورد که هرگز از آن چشم‌پوشی نخواهد کرد. توافق می‌تواند واشنگتن را مجبور سازد تا از رویکرد «نخستین گام از سوی ایران» عقب‌نشینی کند.
احتمال دارد این توافق به‌عنوان مانع در برابر همبستگی آمریکا، اروپا و رژیم اسرائیل در برابر ایران باشد. به‌ویژه در شرایطی که برخی کشورهای اروپایی مثل فرانسه روی حضور کشورهای عربی در مذاکرات هسته‌ای آینده ایران پافشاری می‌کنند. این توافق همچنین به‌خاطر کاهش آثار ناگوار تحریم‌ها، منابع لازم برای افزایش نفوذ ایران در منطقه را فراهم کند.
شاید این توافق در بهبود اوضاع معیشتی در داخل ایران نقش داشته باشد و به حل مشکلات اقتصادی کمک کند. در نتیجه این موضوع تحریم‌های آمریکا به مرور زمان کم‌تأثیرتر خواهد بود و همکاری اقتصادی با کشورهایی مثل روسیه و چین که مخالف هژمونی آمریکا نظام جهانی هستند فعال‌تر خواهد شد.
این توافق تنها به همکاری اقتصادی محدود نخواهد شد. افزون بر اینکه چین دشمن نیست و تهدید نظامی برای ایران به شمار نمی‌رود. برخی ارزیابی‌ها نشان می‌دهد توافق می‌تواند ابعاد همکاری مشترک تهران و پکن را درباره راهبرد ویژه هرکدام از آنها در منطقه به‌ویژه از طریق روابط استوار ایران با هر یک از عراق و سوریه تقویت سازد. در شرایطی که ایران تمایل دارد نیروهای آمریکا از منطقه عقب‌نشینی کند، هدف چین هم این است که به دریای مدیترانه دسترسی داشته باشد و این موضوع از طریق حضور ایران قابل تحقق است.راغفر: مذاکرات وین تله آمریکاست
یک کارشناس اقتصادی اصلاح‌طلب برخلاف برخی بزک‌کاری‌های مذاکرات جدید برجامی در وین گفت: آمریکا تحریم‌ها را برنمی‌دارد.
حسین راغفر استاد دانشگاه الزهرا به ایلنا گفت: بعید می‌دانم آمریکا تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را بردارد. آنها از سویی در باغ سبز را نشان می‌دهند و از سویی، ایران را تهدید می‌کنند؛ این همان سیاست چماق و هویج است که علیه ایران اعمال می‌کنند از همین روی امکان لغو تحریم‌ها را بعید می‌دانم.
وی ادامه داد: یکی از دلایل این موضوع آن است که ایران روی توسعه فناوری هسته‌ای پیشرفت داشته است و این تله را ایجاد می‌کنند تا ایران را به موضع قبلی برگردانند. آنها تلاش می‌کنند تا اشتباه ترامپ در خروج از برجام را جبران کنند. اگر ما به مواضع اخیر وزیر امور خارجه آمریکا و فرانسه توجه کنیم نشان می‌دهد که این صحبت ها بیشتر شبیه بازی است.
استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا تصریح کرد: البته در داخل برخی‌ها با خوش‌بینی به این مواضع غربی‌ها نگاه می‌کنند حتی اگر منابع بلوکه شده ما آزاد شود نمی‌تواند تاثیری در بهبود وضعیت داشته باشد چون آنها موجب تقویت تولید و کاهش تورم نمی‌شوند بلکه تبدیل به رانت شده و در اختیار گروه‌های خاص قرار می‌گیرند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه باید جهت‌گیری‌های اقتصاد را تغییر داد، اظهار داشت: مادامی که این اتفاق نیفتد و به سمت تولید نرویم، حتی فروش بیشتر نفت و دسترسی به درآمدهای آن نیز نمی‌تواند تاثیری داشته باشد و موقتی خواهد بود. مقاومت بانک مرکزی در مقابل کاهش نرخ ارز نشان می‌دهد که گروه‌هایی از این تورم منتفع می‌شوند و مقامات برای حفظ این تورم تلاش می‌کنند.
وی ادامه داد: کاهش تورم که با کاهش نرخ ارز می‌تواند همراه باشد نیازمند عزم جدی است و آن نیز نیازمند جایگزین کردن درآمدهای عمومی از فروش نفت به اخذ مالیات و اصلاح سیستم بانکی است؛ آن موقع می‌توانیم امیدوار باشیم که این درآمدها موجب کاهش تورم و رشد اشتغال و نهایتا رشد اقتصادی شود. منتها ما هیچ نشانه‌ای را در جامعه و مسئولان نمی‌بینیم.فاصله‌گذاری امروز اصلاح‌طلبان با روحانی توهین به شعور مردم است
دو ماه و چند روز تا انتخابات مانده و اصلاح‌طلبان به نحوی از دولت روحانی، رویکرد و سیاست‌هایش خرده می‌گیرند که انگار سفینه روحانی همین دیشب و یکباره به زمین رسیده و همه را شوکه کرده است!
نامه‌نیوز این تحلیل را در نقد مواضع اصلاح‌طلبان منتشر کرد و افزود: انگار نه انگار که اصلاح‌طلبان خودشان باعث و بانی روی کار آمدن این دولت شده‌اند و روحانی در صورت عدم برخورداری از حمایت این جریان طی انتخابات‌های ۹۲ و ۹۶ حتی خواب ریاست‌جمهوری را هم نمی‌توانست ببیند. شاهد هم آنکه وقتی محمود واعظی سینه سپر کرده و منکر حمایت‌های جریان اصلاحات می‌شود، صدای همه درآمده و یادآوری‌های لازم را انجام می‌دهند.
اکنون اما با توجه به اینکه فصل انتخابات است و جان مردم نیز به لطف عملکرد دولت و البته مشکلات تحریمی به لب‌شان رسیده، ترجیح می‌دهند که راه خود را از دولت جدا کنند. غافل از اینکه این رویه، چیزی غیر از ضدتبلیغ نیست و نه تنها سرمایه اجتماعی ریزش کرده آنان را احیا نمی‌کند، بلکه آن اندک امیدواران به جریان اصلاحات را نیز آزرده‌خاطر کرده و می‌رنجاند.
شاهد آنکه وقتی صادق خرازی در مصاحبه با ایلنا می‌گوید «روحانی فرقی نکرده، ما اشتباه کردیم و فکر کردیم که اصلاح‌طلب است. ... رویکرد آقای روحانی یک رویکرد امنیتی محض بود. ... آقای خاتمی از همان روز اول نگران این بود که آقای روحانی بعد از اینکه به خواسته خود برسد دیگر توجه و مشورت نمی‌کند.» این سوال مطرح می‌شود که پس چرا تا حالا هیچ یک از اصلاح‌طلبان این حرف‌ها را نمی‌زدند. مشخصا آن وقتی که آقای روحانی در آبان ۹۸ – قبل از آن که کار به اغتشاش و... برسد - چشم در لنز دوربین دوخته و گفت که دوربین داریم، شناسایی می‌کنیم و... هیچ کدام از خانم‌ها و آقایان اصلاح‌طلبان از رویکرد امنیتی روحانی انتقاد نکردند؟!
سوال دیگر این است که آقای خاتمی این نگرانی‌ها را کی و کجا مطرح کردند که ما نشنیدیم؟ اکنون و در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری، یادتان افتاده این حرف‌ها را بزنید؟! وقتی که جناب خرازی می‌گوید «شما می‌بینید آقای جهانگیری در انتخابات سال ۹۶ به عرصه می‌آید و ادبیات سیاسی انتخابات را متحول می‌کند و بعد از انتخابات او را از درب جلو سوار می‌کنند و بدون اینکه متوجه شود از در عقب طوری پیاده‌اش می‌کنند که هنوز به‌دنبال اتوبوس می‌دود و هرچه هم ما می‌گفتیم که با او چنین کرده‌اند، قبول نمی‌کرد»، این سوال مطرح می‌شود که با این حساب مردم چطور به آقای جهانگیری که هنوز هم از ماندن خود در دولت دفاع می‌کند، یا همفکران او اعتماد کنند؟ اصلا مردم چطور به خود شما و حزب متبوع‌تان اعتماد کنند که از یک سو از اصلاح‌طلب نبودن روحانی، امنیتی بودن او و جفاهایی که به اصلاح‌طلبان کرده می‌گویید اما از سوی دیگر پیگیر رایزنی با محمدجواد ظریف برای راضی کردن او به کاندیداتوری هستید این رفتارها چنانکه روزنامه جهان صنعت نوشت، توهین به شعور مردم است.
دیدگاه تان را بنویسید