وزیر پاکستانی در تهران به دنبال چیست؟

شاه محمود قریشی، وزیرخارجه دولت عمران خان که پیش از سفر به تهران، از امارات دیدار کرده بود، با هدف تحکیم روابط دوجانبه و برداشتن گام های هماهنگ برای توسعه مراودات مرزی به ایران آمد. در این سفر گذرگاه مرزی مشترک دو کشور افتتاح شد.عصر چهارشنبه وزیرخارجه کشورمان در توئیتی نوشت که در جریان دیدار با وزیر خارجه پاکستان توافق شده تا «همکاری دوجانبه و هماهنگی منطقه‌ای در خصوص افغانستان، فلسطین و چندجانبه‌گرایی»، همچنین «مبارزه با تعصبات ضداسلامی» در بین دو کشور تقویت شود. این دو همچنین در دیدار با یکدیگر به گسترش مناسبات دو کشور بر اساس کمترین تاثیر از تحریم‌های آمریکا تاکید کرده بودند.

قریشی در تهران به دنبال چیست؟

در حال حاضر دو مساله عمده ایران و پاکستان را به یکدیگر متصل می کند. نخستین موضوع، مرز مشترک میان دو کشور است که مشکلات زیادی دارد. به ویژه آنکه ناامنی هایی از سوی این مرز برای کشورمان ایجاد شده و کنترل آن از موارد با اهمیت برای دو کشور است که همکاری های دو طرفه را می طلبد. در سال های گذشته و به ویژه در سال هایی که پاکستان به غرب و عربستان نزدیکی بیشتری داشت، اسلام اباد علاقه ای از خود برای حل معضلات مرزی با ایران نشان نمی داد. اما به نظر می رسد رویکرد عمران خان افزایش همکاری های همه جانبه با ایران و نزدیک تر شدن روز افزون به تهران باشد. مساله مواد مخدر،‌اشرار و گروه های تندرو در مرزهای دو کشور امری دردسر ساز و نیازمند رسیدگی فوری است.

موضوع دیگری که میان تهران و اسلام آباد مشترک است، افغانستان است. این کشور بیشترین مرز را با ایران و پاکستان دارد و به همین دلیل سرنوشت آن برای دو طرف اهمیت زیادی پیدا می کند. تهران در طول سال های اخیر طرفدار صلح و ثبات هر چه بیشتر در افغانستان بوده چرا که امنیت در این کشور به ویژه در مرزهای پهناوری که با ایران دارد، برای ما امری ضروری به حساب می آید. پاکستان اما سیاست های مختلفی را در بیست سال گذشته در مورد افغانستان نشان داده است. اما حالا دولت این کشور می خواهد که نقشی موقر در صلح ایفا کند.

امریکا گفته است که تا پایان تابستان نیروهای خود را از افغانستان بیرون می برد و طالبان هم حاضر به صلح با دولت این کشور نیستند. انتظار می رود که روزهای حساسی پیش روی کابل باشد که نیازمند همکاری همسایگان مهم این کشور است. ایران و پاکستان به ضرورت این همکاری ها اگاهند. همچنین مذاکراتی قرار است در استانبول شکل بگیرد که دو کشور مایلند با یکدیگر همکاری و رایزنی هایی داشته باشند.

چه چیزی ایران و پاکستان را به هم نزدیک می کند؟

تهران و اسلام اباد، در شرایط فعلی بیش از گذشته به یکدیگر نزدیک شده اند. عمران خان مایل است تا از نظر سیاسی نقش مهم تری را در مورد کشورهای همسایه بازی کند. به همین دلیل است که نام او به صورت مداوم به عنوان فردی که مایل به میانجیگری بین تهران و ریاض و تهران و واشنگتن است مطرح می شود. البته این تلاش ها نتیجه ویژه ای در برنداشته است. علاوه بر این قرار است که چند بازارچه مرزی در مرز دو کشور ایجاد شود. این موضوع می تواند به اقتصاد دو طرف کمک کرده و نقش مهمی در امنیت مرزها داشته باشد.

از سوی دیگر ایران مایل است تا روابط خود را با متحدان خود در شرق گسترش دهد. چرا که همکاری های بیشتر با کشورهای متفاوت و متنوع می تواند به اقتصاد کشور کمک شایانی کرده و از میزان اسیب پذیری کشور در شرایط تحریم بکاهد. پاکستان به انرژی ایران نیازمند است و همچنین می تواند برای صادرات صنایع پتروشیمی گزینه ای ایده ال باشد.

موضوع پادرمیانی هم مساله دیگری است که پاکستان هر چند تا کنون در آن موفق نبوده اما همواره بر آن اصرار دارد. عمران خان و دولت او مایلند تا با حل شدن اختلافات بین ایران و عربستان، بتوانند منافع خود را در هر دو کشور پیش ببرد. او هم اکنون خود را در میانه یک دوگانگی می بیند و تصورش بر این است که با حل این مسائل می تواند بدون اینکه نیاز باشد تا یکی از دو کشور را انتخاب کند، با هر دو روابط خوبی داشته باشد. 

در شرایط فعلی ایران تبدیل به قطبی برای سفرهای دیپلماتیک شده است. البته پاکستان در دوسال اخیر به صورت مداوم روابط خود را با تهران حفظ می کرد. اما در وضعیتی که به نظر می رسد احتمال بازگشت امریکا به برجام از هر زمان دیگری نزدیک تر است و تحریم ها علیه ایران هم به پایان خود نزدیک شده، اسلام اباد مایل است تا روابط خود با کشور ما را از گذشته هم بیشتر کند. روابط دو کشور این روزها نزدیک و برادرانه به نظر می رسند و با ازاد شدن ایران از چنگ تحریم ها، ارتباطات اقتصادی می تواند به اوج خود برسد. به ویژه انگه کشورهای همسایه به این مساله واقفند که سیاست خارجی ایران در وضعیت فعلی و در آینده نزدیک شدن بیشتر به همسایگان و تقویت نگاه به شرق است.