اولویت منافع ملی بر مذاکره
مذاکرات روز شنبه درباره بازگشت گروه‌های مذاکراتی برجام به کشورهای خود برای مشورت نهایی درباره توافقات انجام‌شده، نشان‌دهنده روند سریع مذاکرات وین است.
مذاکرات روز شنبه درباره بازگشت گروه‌های مذاکراتی برجام به کشورهای خود برای مشورت نهایی درباره توافقات انجام‌شده، نشان‌دهنده روند سریع مذاکرات وین است. تسریع درروند رایزنی‌ها در قالب‌های دوجانبه یا چندجانبه برای به حداقل رساندن اختلافات در دستور کار همه طرف‌های حاضر در وین قرارگرفته است. در این میان آمریکا به‌عنوان کشوری که تا چندماه پیش تمایل داشت همه به سیاست فشار حداکثری‌اش در قبال ایران احترام بگذارند، امروز انتظار همراهی حداکثری و سریع همه طرف‌ها ازجمله ایران را دارد تا در حوالی صدوچند روزگی دولت «جو بایدن»، پیروزی دیگری به اسم مهار ایران برای آن‌ها به همراه داشته باشد و عکسهای یادگاری جدیدی به پروژه یک جانبه‌گرایی خود در عرصه بین‌المللی اضافه کنند.
اما بیشتر از آنکه گرفتن عکس یادگاری جدید دیگری از سوی کاخ سفیدنشینان مسئله این یادداشت باشد، مسئله نگرانی از هدر رفت فرصت دیگری در قالب مذاکرات فرسایشی در وین است. مذاکراتی که شاید با توجه به حساسیت سیاسی ماه‌های پیش رو
برای ایران، افکار عمومی و نخبگان بایستی نسبت به آن دقیق باشند. با این حال می‌توان نتیجه آخر را همین اول گرفت: اگر نتیجه این دور مذاکرات که به قول عباس عراقچی وارد مرحله نگارش متن شده است، چیزی جز لغو تحریم‌ها ازجمله تحریم‌های هسته‌ای، غیرهسته‌ای، حقوق بشری و … باشد و دستورات اجرایی ۱۲۹۵۹ و ۱۳۵۹۹ و ۱۳۸۷۶ و ۱۳۹۴۹ رئیس‌جمهور آمریکا و قوانین کاتسا و … با آن برداشته نشود، صرفا یک بازی سیاسی جناحی داخلی و یک استراتژی موفق بین‌المللی از سوی واشنگتن برای افزایش هزینه‌های ایران بوده است. به‌عبارتی‌دیگر اینکه به اسم فشار کنگره و محدودیت اختیارات رئیس‌جمهور و نارضایتی متحدان و نگرانی جامعه بین‌المللی از سیاست منطقه‌ای و برنامه موشکی قرار باشد بخشی از این تحریم‌ها باقی بماند، به‌هیچ‌وجه نتیجه مذاکرات برای ایران قابل‌پذیرش نخواهد بود و بایستی خیلی سریع تیم مذاکره‌کننده را از وین فراخواند.
یارکشی از متحدان برای پیروزی سریع
نزدیکی به متحدان اروپایی و سفرهای متعدد نمایندگان ویژه دولت بایدن از پیش از تحویل گرفتن دولت تاکنون به اروپا در جهت یارکشی از متحدانی بوده که سیاست ترامپ آن را مخدوش کرده بود و توان اجماع‌سازی علیه ایران را از این کشور گرفته بود. هرچند شرکای اروپایی در زمان انتقاد علیه ترامپ در پس پرده ضمن تایید فشار، اقدامی در جهت انجام تعهدات خود انجام ندادند. بااین‌حال اروپایی‌ها به اسم رمز برجام‌های پلاس و دو و سه با خوش‌خیالی از کسب حداکثر دستاورد از رویه تعاملی دولت فعلی ایران، همراهی خود را به شکل حداکثری با آمریکایی‌ها در وین آغاز کردند. اروپایی‌ها بیشتر از سایر گروه‌های سیاسی یعنی چین و روسیه به دنبال به پایان بردن دستور کار تعیین‌شده از سوی کاخ سفید هستند تا شاید به تعبیر جان مرشایمر، این سگ دست‌آموز در پایان این همراهی، تکه استخوانی از آمریکا دریافت کند.
اینکه این یارکشی مبتنی بر ژست چندجانبه‌گرایی آمریکا و وعده پرداخت حق‌الزحمه همراهی با واشنگتن تا چه حد می‌تواند چشم اروپایی‌ها را نسبت به واقعیت قدرت منطقه‌ای و موضع ایران ببندد و همراهی کورکورانه‌ای را از سوی این‌طرف در پی داشته باشد، زمان مشخص خواهد کرد. همان‌گونه که تلاش برای اعتبارنمایی بین‌المللی از برجام ،۲۰۱۵ با ناکارآمدی طرف اروپایی صرفا به یک تصویر مخدوش شده برای آن‌ها منجر شد.
دولت بایدن از زمان طرح‌های انتخاباتی ۲۰۲۰ اعلام کرده که واشنگتن قصد دارد با بازگشت به برجام، شرایطی فراهم کند تا متحدان اروپایی‌اش بتوانند هم از این توافق بهره بیشتری ببرند و از کنار آن اعتباری بین‌المللی برای خود دست پا کنند. اعتباری که هیچ‌گاه با رویه‌های صرفا اروپایی در عرصه بین‌المللی فراهم نخواهد شد زیرا سازوکار اروپایی، ناکارآمدی واضحی در پیشبرد هرگونه دستور کار بین‌المللی دارد. در این میان وعده حل‌وفصل مسائل مربوط به برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران به‌عنوان تصویر خوش‌خیالانه برای این همراهی برای متحدان اروپایی ترسیم‌شده که با توجه به هوشیاری نظام در رهنمون دور جدید مذاکرات در حد همین تصویر و توهم باقی خواهد ماند.
حساسیت نسبت به ابعاد منطقه‌ای مذاکرات
آخرین وضعیت مذاکرات و جمع‌بندی همه طرف‌ها درباره خوش‌بینی نسبت به آینده آن تا پایان اردیبهشت‌ماه، نگرانی‌هایی را نسبت به ابعاد منطقه‌ای این مذاکرات به وجود می‌آورد. اینکه بنا به تجربه تلخ قبلی در سال ۲۰۱۵، مذاکرات جدید انتظاراتی را در طرف‌های غربی ایجاد کند که این توافق زمینه‌ساز انصراف ایران در پیگیری منافع منطقه‌ای و ادامه حمایت‌های تقاضامحور در کشورهای منطقه شود. اگر طرف‌های غربی در فرآیند مذاکرات با خوش‌بینی نسبت به تغییر سیاست‌های منطقه‌ای ایران بعد از توافق، به دنبال نشانه‌های تغییر در این سطح از سیاست‌های ایران باشند، خیلی زود نتیجه همان می‌شود که رهبری بارها نسبت به آن به‌صراحت تذکر داده‌اند. مذاکراتی فرسایشی با بن‌بست آن به دلیل زیاده‌خواهی طرف غربی که هدف آن تضعیف توانمندی‌های ایران به شکل موقت و در قالب یک بازی فشار-مذاکره است.
علاوه بر این، اعلام چنین خیال خوش‌بینانه‌ای درباره پیامدهای منطقه‌ای مذاکرات از سوی زنجیره‌های رسانه‌ای صهیونیستی، سوءتفاهم‌ها و دلسردی‌هایی را در محور مقاومت ایجاد خواهد کرد. این خوش‌خیالی و تبلیغ آن هرچند با توضیح و اعلام سیاست نظام درباره کذب بودن آن از بین خواهد رفت، اما در کوتاه‌مدت ذهن رهبران محور مقاومت را به خود مشغول خواهد کرد. مسئله‌ای که باید نسبت به آن اقدام پیش‌دستانه‌ای را آغاز کرد. دیپلماسی مقاومت باید در یک تعامل نزدیک با محور مقاومت نسبت به نیت واقعی جمهوری اسلامی در ادامه همراهی و حمایت بیش‌ازپیش محور مقاومت، این راهبرد غرب را در نطفه خفه کند. باید علاوه بر اعلام سیاست تغییرناپذیر کشور در همراهی کامل و تمام‌قد با محور مقاومت، پیام محکم نظام در ارتباط با نیفتادن در دام پرداخت هزینه‌های دوگانه سازش-مقاومت برای غرب و هم‌پیمانان منطقه‌ای‌اش ارسال شود.
باید برای جبهه مقاومت تشریح شود که پذیرش هرگونه سازوکار سیاسی و رژیم امنیتی که منجر به محدود شدن حمایت ایران از فعالیت آن‌ها در سطح منطقه شود، تنها خیال و توهم غرب است. سازوکارهایی که به خیال خوش‌خیالان غربی، با رفتن آمریکا از منطقه و پیگیری ماجراجویی در شرق آسیا، قرار است برای رژیم صهیونیستی و متحدانش در منطقه امنیت آفرین باشد.
نتیجه نهایی آنکه، اگر نتیجه مذاکرات وین چیزی جز لغو همه تحریم‌ها اعم از تحریم‌های هسته‌ای، غیرهسته‌ای و حقوق‌بشری باشد، شکست و فرسایشی بودن آن برای بار آخر به همه سیاستمداران و سیاست‌گذاران ایرانی اثبات خواهد شد. صرف طرح موضوع ضرورت لغو همه تحریم‌ها به‌عنوان حق ایران از سوی طرف‌های برجام، هیچ دستاورد و جنبه مثبتی به لحاظ داخلی و بین‌المللی نخواهد داشت و دولت تعامل‌گرای دوازدهم نمی‌تواند بار دیگر با استناد به محکومیت آمریکا از سوی طرف‌های برجام، آن را به‌عنوان دستاوردی بین‌المللی، جایگزین وعده چرخ سانتریفیوژ و چرخ کارخانه‌ها کند. به‌عبارتی‌دیگر، نتیجه مذاکرات جدید وین، به تعبیر مقام معظم رهبری هر چیزی جز «احساس خوشایند و خوشحالی مردم از گشایش اقتصادی» باشد، صرفا یک غرض سیاسی با هزینه منافع ملی بوده است.
دیدگاه تان را بنویسید