تب‌های کودکان و دانستنی‌های لازم درباره آن
همه بچه‌ها هر از گاهی تب می‌کنند. معمولاً تب هیچ صدمه ای به بدن نمی‌زند و در واقع می‌تواند چیز خوبی باشد - این اغلب نشانه‌ی این است که بدن در حال مبارزه با عفونت است. در ادامه بیشتر درباره تب‌ها و زمان درست تماس با پزشک توضیحاتی خواهیم داد.
تب چیست؟
تب هنگامی‌اتفاق می‌افتد که ترموستات داخلی بدن، دمای بدن را از حد طبیعی افزایش دهد. این ترموستات در بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس یافت می‌شود. هیپوتالاموس می‌داند که بدن شما باید چه دمایی داشته باشد (معمولاً در حدود ۳۷ درجه سانتیگراد) و پیام‌هایی را برای بدن شما ارسال می‌کند تا دمای مناسب بدن حفظ شود. اما پدر و مادرها به محض اینکه حس کنند فرزندشان تب دارد، سریعا به دکتر متخصص کودکان و اطفال مراجعه می‌کنند.
دمای بدن اکثر افراد در طول روز کمی تغییر می‌کند: معمولا صبح کمی پایین‌تر و در شب کمی بالاتر می‌رود. طبیعی است که با دویدن بچه‌ها، بازی و ورزش کردن آنها این دما می‌تواند در ساعت‌های روز متفاوت متفاوت باشد.
اما گاهی اوقات هم هیپوتالاموس در پاسخ به عفونت، بیماری یا علت دیگری بدن را در دمای بالاتر تنظیم می‌کند. دلیل این موضوع چیست؟ محققان بر این باورند که بالا بردن گرما راهی است که بدن می‌تواند با میکروب‌های ایجاد کننده عفونت مقابله کند.
چه عواملی باعث ایجاد تب می‌شوند؟
مهم است که به یاد داشته باشید که تب به خودی خود بیماری نیست؛ بلکه معمولا یک علامت یا نشانه از مشکل دیگری است. تب می‌تواند به دلیل چند چیز ایجاد شود. از جمله:
عفونت
بیشتر تب‌ها ناشی از عفونت یا بیماری دیگری هستند. تب با تحریک مکانیسم‌های دفاعی طبیعی به بدن در مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند.
لباس پوشیدن بیش از حد
نوزادان، به ویژه نوزادان تازه متولد شده، ممکن است در صورت داشتن لباس بیش از حد و یا در یک محیط گرم تب کنند؛ زیرا آنها نمی‌توانند مانند بچه‌های بزرگتر دمای بدن‌شان را تنظیم کنند. اما از آنجا که تب در نوزادان می‌تواند نشان دهنده عفونت جدی باشد، حتی نوزادانی که بیش از حد لباس پوشیده اند؛ در صورت داشتن باید تب توسط پزشک معاینه شوند. اگر احساس می‌کنید که تب کودک خفیف است، می‌توانید از مشاوره تلفنی با متخصص کودکان استفاده کنید و از دور با پزشک مشورت کنید.
واکسیناسیون
نوزادان و بچه‌ها پس از واکسیناسیون، گاهی اوقات تب پایین می‌گیرند. اگرچه دندان درآوردن ممکن است باعث افزایش جزئی دمای بدن شود، اما اگر دمای کودک بالاتر از۳۷.۸ درجه سانتیگراد باشد دلیل اصلی آن نیست.
چه زمانی تب کودک مشکل جدی را در بر دارد؟
در بچه‌های سالم، همه تب‌ها نیاز به درمان ندارند. گرچه تب بالا می‌تواند کودک را ناراحت کرده و مشکلات (مانند کم آبی) را بدتر کند. پزشکان با در نظر گرفتن دما و شرایط کلی کودک در مورد درمان تب تصمیم می‌گیرند.
کودکانی که دمای آنها کمتر از۳۸.۹ درجه سانتیگراد است، اغلب به دارو احتیاج ندارند؛ مگر اینکه ناراحتی داشته باشند. یک استثنای مهم وجود دارد: اگر دمای رکتال (مقعدی) در نوزاد ۳ ماهه یا کوچکتر ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر است، با پزشک خود تماس بگیرید یا به سرعت به بخش اورژانس مراجعه کنید. حتی تب خفیف می‌تواند نشانه عفونت بالقوه جدی در نوزادان بسیار کوچک باشد.
اگر کودک شما بین ۳ ماه تا ۳ سال دارد و تب ۳۹ درجه سانتیگراد یا بالاتر دارد، با دکتر تماس بگیرید تا ببینید آیا او نیاز به دیدن فرزند شما دارد یا خیر. برای بچه‌های بزرگتر، سطح رفتار و فعالیت را در نظر بگیرید. مشاهده چگونگی رفتار کودک شما ایده خوبی در مورد اینکه آیا بیماری جزئی علت آن است یا اینکه کودک باید توسط پزشک ویزیت شود، به شما می‌دهد.
این بیماری احتمالاً جدی نیست اگر کودک شما:
- هنوز هم علاقه‌مند به بازی است
- خوردن و آشامیدن آن خوب است
- هوشیار است و به شما لبخند می‌زند
- دارای رنگ پوست طبیعی است
- وقتی دمای او پایین می‌آید حال خوبی دارد.
و برای کودک تب‌داری که نمی‌خواهد غذا بخورد بسیار نگران باشید. این مورد در عفونت‌هایی که باعث تب می‌شوند بسیار شایع است. برای کودکانی که هنوز به طور معمول می‌نوشند و ادرار می‌کنند، خوردن غذا به اندازه معمول درست نیست.
آیا کودک من تب دارد؟
اغلب یک بوسه آرام روی پیشانی یا دستی که به آرامی روی پوست قرار می‌گیرد کافی است تا به شما نشان دهد که کودک شما تب دارد. با این حال، این روش گرفتن دما (به اصطلاح درجه حرارت لمسی) اندازه‌گیری دقیقی نخواهد داشت.
برای تایید تب از دماسنج دیجیتالی قابل اعتماد استفاده کنید. هنگامی که دمای کودک در یکی از این سطوح یا بالاتر از آن باشد، این تب است:
- اندازه گیری از راه دهانی ۳۷.۸ درجه سانتیگراد
- اندازه‌گیری مقعدی (در پایین) ۳۸ درجه سانتیگراد
- اندازه‌گیری شده از زیر بغل (زیر بازو) ۳۷.۲ درجه سانتیگراد
سرماخوردگی یا سایر عفونت‌های ویروسی ممکن است گاهی اوقات تب بسیار بالایی داشته باشد (در محدوده ۳۸.۹ تا ۴۰ درجه سانتیگراد)، اما این معمولا به معنای وجود یک مشکل جدی نیست. در حقیقت، یک عفونت جدی به ویژه در نوزادان، ممکن است باعث عدم تب یا حتی درجه حرارت پایین بدن (زیر۳۶.۱ درجه سانتیگراد شود.
از آنجا که تب‌ها می‌توانند بالا و پایین روند، ممکن است کودک با افزایش درجه حرارت بدن دچار لرز شود. با شروع کاهش دما ممکن است کودک عرق کند تا گرمای اضافی آزاد شود.
بعضی اوقات بچه‌هایی که تب دارند سریعتر از حد معمول نفس می‌کشند و ممکن است ضربان قلب آنها بالاتر رود. اگر کودک شما در تنفس مشکل دارد، سریعتر از حد طبیعی تنفس می‌کشد یا بعد از پایین آمدن تب هنوز هم سریع نفس می‌کشد، با پزشک تماس بگیرید.
چگونه می‌توانم به کودک خود کمک کنم تا بهتر شود؟
باز هم، لازم نیست همه تب‌ها درمان شوند. در بیشتر موارد، تب فقط در صورت ایجاد ناراحتی در کودک باید درمان شود. در اینجا روش‌هایی برای تسکین علائمی‌وجود دارد که اغلب همراه با تب هستند:
داروها
اگر کودک شما سرحال نیست یا ناراحت است، می توانید استامینوفن یا ایبوپروفن را براساس توصیه‌های مشخص‌شده برای سن یا وزن به او بدهید. (به استثنای دستور پزشک، هرگز به کودک به دلیل ارتباط آن با سندرم ری، یک بیماری نادر اما بالقوه کشنده آسپرین ندهید.) اگر دوز توصیه‌شده را نمی‌دانید یا کودک شما کمتر از ۲ سال دارد، با دکتر مشورت کنید.
به نوزادان زیر ۲ ماه بدون معاینه شدن توسط پزشک هیچ دارویی تجویز نمی‌شود. اگر کودک شما از نظر پزشکی مشکلی دارد، با پزشک مشورت کنید تا ببینید کدام دارو بهتر است استفاده شود. به یاد داشته باشید که داروی تب می‌تواند به طور موقت دما را کاهش دهد، اما معمولاً آن را به حالت طبیعی برنگرداند و دلیل اصلی تب را درمان نکند.
اقدامات راحتی در منزل
به کودک خود لباس سبک بپوشانید و با یک ملافه یا پتو سبک بخوابانید. استفاده بیش از حد و پر از حد لباس تواند از فرار گرمای بدن جلوگیری کرده و باعث افزایش دما شود.
اطمینان حاصل کنید که اتاق خواب کودک شما دمای مطلوبی دارد - خیلی گرم یا خیلی سرد نیست.
در حالی که برخی از والدین از حمام اسفنجی ولرم برای کاهش تب استفاده کنند، اما این روش فقط به طور موقت کمک کند. در واقع، حمام‌های اسفنجی می‌توانند کودکان را ناراحت کنند. هرگز از الکل مالش دهنده (هنگام جذب شدن از طریق پوست تواند مسمومیت ایجاد کند) یا بسته‌های یخ / حمام‌های سرد استفاده نکنید (می‌توانند باعث لرز شوند که خودش می‌تواند درجه حرارت بدن را افزایش دهد)
غذا و نوشیدنی
مایعات زیادی برای جلوگیری از کم‌آبی بدن به کودک‌تان بدهید؛ زیرا تب باعث شود بچه‌ها مایعات را با سرعت بیشتری از حد معمول از دست دهند. آب، سوپ و ژلاتین طعم‌دار همه گزینه‌های خوبی هستند. از نوشیدنی‌های حاوی کافئین، از جمله نوشابه و چای پرهیز کنید؛ زیرا با افزایش ادرار می‌توانند کمبود آب بدن را بدتر کنند.
اگر کودک شما استفراغ می‌کند و یا اسهال دارد، از پزشک بخواهید که آیا باید محلول الکترولیت (ORS) مخصوص کودکان را به او بدهید یا خیر. این دارو را می‌توانید در داروخانه‌ها پیدا کنید. به کودک‌تان نوشیدنی‌های ورزشی ندهید. این نوشیدنی‌ها برای کودکان خردسال ساخته نشده‌اند و قندهای اضافه شده می‌توانند اسهال را بدتر کنند. همچنین مصرف میوه و آب سیب توسط کودک خود را محدود کنید.
به طور کلی، اجازه دهید بچه‌ها آنچه را که می‌خواهند بخورند (در مقادیر معقول)، اما اگر دوست ندارند، آنها را مجبور نکنید.
سخت نگیرید
اطمینان حاصل کنید که کودک شما به مقدار کافی استراحت کند. ماندن در رختخواب در طول روز لازم نیست؛ اما کودک بیمار باید این کار را راحت انجام دهد.
بهتر است کودک مبتلا به تب را در خانه نگه دارید. اکثر پزشکان احساس کنند که بازگشت دما وقتی که دمای ۲۴ ساعته نرمال باشد، ایمن است.
چه موقع باید با دکتر تماس بگیرم؟
دمای دقیق که باید باعث تماس با پزشک شود به سن کودک، بیماری و علائم دیگر تب بستگی دارد.
اگر دارای موارد زیر هستید با پزشک خود تماس بگیرید:
- کودک کوچکتر از 3 ماه با دمای رکتوم 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر
- کودک بزرگتر با دمای بالاتر از درجه سانتیگراد
همچنین اگر کودک بزرگتر تب کمتر از 39 درجه سانتیگراد دارد
با پزشک تماس بگیرید اگر کودک شما:
- مایعات را رد کند یا به نظر برسد در مقایسه با میزان عادی نوشیدنی، کمتر مصرف می‌کند.
- اسهال طولانی مدت یا استفراغ مکرر دارد
- علایم کم‌آبی دارد (اشک در هنگام گریه ندارد، هوشیاری کمتری دارد و کمتر از حد معمول فعال است)
- از چیز خاصی شکایت دارد (مانند گلودرد یا گوش درد)
- هنوز بعد از 24 ساعت تب دارد (در بچه‌های زیر 2 سال) یا 72 ساعت (در بچه‌های 2 سال یا بیشتر)
- تب زیاد است، حتی اگر هر شب فقط چند ساعت طول بکشد
- دارای یک مشکل پزشکی مزمن مانند بیماری قلبی، سرطان، لوپوس یا بیماری سلول داسی شکل است
- بثورات دارد
- در هنگام ادرار درد دارد
اگر فرزند شما هر یک از این علائم را داشته باشد، به مراقبت‌های اضطراری نیاز دارد:
- گریه کردنی که متوقف نمی‌شود
- تحریک‌پذیری شدید یا سر و صدا
- سستی و مشکل بیدار شدن از خواب
- بثورات یا لکه‌های بنفش که مانند کبودی روی پوست به نظر می‌رسند (که قبل از بیمار شدن کودک شما وجود نداشتند)
- لب، زبان یا ناخن‌های آبی
- به نظر می‌رسد لکه نرم شیرخوار برآمده یا فرو رفته باشد
- گرفتگی گردن
- سردرد شدید
- لنگی یا خودداری از حرکت
- مشکل تنفس که با پاک‌کردن بینی بهتر نشود
- هذیان گفتن
- شکم درد متوسط تا شدید
چه چیز دیگری باید بدانم؟
همه بچه‌ها تب می‌کنند و در بیشتر موارد طی چند روز کاملاً به حالت طبیعی برمی‌گردند. برای نوزادان و کودکان بزرگتر، نحوه عملکرد آنها تواند مهم‌تر از خواندن دماسنج شما باشد. هر کس وقتی تب می‌کند، کمی دمدمی‌مزاج می‌شود. این یک نشانه‌ی طبیعی است و انتظار دیگری از بیمار نمی‌رود.
دیدگاه تان را بنویسید