عربستان و امارات از ترس شکست گفت وگوهای وین به تکاپو افتاده اند

دیپلماسی ایرانی: عراق که بیشتر به عنوان قربانی ستیزهای منطقه ای و نه عاملی برای فرونشاندن آنها دیده می شد، اکنون نقش میانجی را میان ایران و کشورهای عربی منطقه از جمله عربستان سعودی برعهده گرفته است.

مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق و رئیس پیشین دستگاه اطلاعاتی عراق، از تجربه ای در مسائل امنیتی منطقه برخوردار است و به گفته ناظران، او در نگاه عربستان سعودی و امارات هم، تا حدودی مستقل از تهران حرکت می کند و بنابراین قادر است به اعتمادسازی لازم برای تعامل این دولت ها با ایران کمک کند.

کاظمی همچنین کانال ارتباطی میان تهران و دولت جو بایدن را باز نگه داشته است. دو منبعی که از موقعیت طرف عراقی آگاه هستند می گویند که واشنگتن هم از وجود این کانال تماس جداگانه با ایران، استقبال کرده است چرا که در کنار گفت وگوهای وین، این دسترسی منطقه ای هم می تواند به احیای برجام یاری رساند.

روبرت ساتلوف، مدیر اجرایی موسسه واشنگتن و کارشناس سیاست در خاورمیانه می گوید که مصطفی کاظمی، توانسته سیاست عراق را در خط مقدم یک رویارویی گسترده تر با ایران به پیش برد و کارت های خود را عاقلانه بازی کرده و "در حال حاضر در واشنگتن هم اعتبار بالایی دارد."

عراق که دیرزمانی است بین در و دیوار ستیز قدرت های منطقه ای گیر افتاده و هنوز هم در تقلای بازسازی خرابی های ناشی از تهاجم 2003 آمریکا و سپس ویرانگری های داعش است، امید دارد که تنش هایی را  فرونشاند که مستقیما بر این کشور اثر می گذارند. کاظمی همچنین می خواهد نقش خود را در صحنه بین المللی محکم کند آن هم در شرایطی که زیر فشار جناح های رقیب قدرتمندی در داخل قرار دارد.

رناد منصور، یک عضو ارشد پژوهشی و مدیر پروژه ابتکار عراق در چتهام هاوس می گوید: "آمریکا متحدان عرب خود را به گفت وگوی مستقیم با ایران سوق می دهد. این همان رویکرد دو مسیره ای است که دولت بایدن برای مشارکت همه طرف ها در این فرایند، پیش گرفته است."

دینا اسفندیاری، یک مشاور ارشد در گروه بین المللی بحران نیز می گوید: "اگر گفت وگوهای وین شکست بخورد، گروه های مسلح تحت حمایت ایران، فعالیت خود در منطقه را افزایش می دهند و تندروهای ایران هم در برابر توافق هسته ای خواهند ایستاد. کشورهای عربی و عراق در تلاشند تا از گذر این گفت وگوها، از بروز چنین وضعیتی جلوگیری کنند."

یک مقام ارشد رسمی عراق و نیز یک منبع نزدیک به دولت کاظمی می گویند که عربستان سعودی و ایران، هر دو مایل به پایان گرفتن بحران های منطقه ای هستند. تهران زیر فشار فزاینده تحریم هایی است که توسط دولت ترامپ وضع شد و نگرانی اصلی عربستان هم حملات فزاینده رزمندگان یمنی است.

این مقام ارشد عراقی می افزاید: "عراق دریافته که عربستان سعودی، آمادگی بیشتری برای گفت وگو با ایران دارد و مصطفی کاظمی را در این زمینه به حساب می آورد. یک منبع آشنا با مواضع دولت امارات می گوید که ابوظبی هم نگاه مشابهی دارد و برای ارتباط با ایران، به کاظمی اعتماد می کند."

محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی، که حاکم دوفاکتوی عربستان محسوب می شود، هفته گذشته گفت که این پادشاهی در تلاش است اختلافاتش با ایران را حل و فصل کند. این موضع، کاملا در نقطه مقابل رویکردی است که در سال 2017 گرفت و گفت که عربستان سعودی، به جای آن که در داخل منتظر بماند، تلاش می کند نبرد را به داخل ایران بکشاند.

منبع: بلومبرگ / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

 کلید واژه ها: ایران و عربستان