توافق احتمالا بعد از انتخابات ایران!

در حالی که منابع از باقی ماندن اختلافات صحبت می‌کنند، وزیر خارجه امریکا گفته که حتی در صورت توافق، صد‌ها تحریم باقی خواهد ماند؛ اظهارنظری که دیروز باعث شد قیمت نفت بالا برود.

به گزارش «جوان»، سناریوی کش دادن مذاکرات تا مشخص شدن نتیجه انتخابات ۲۸ خرداد که پیش از این «جوان» پیش‌بینی کرده بود، تقریباً قطعی است. عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ایرانی دیروز در مجلس حاضر شد تا آخرین تحولات مذاکرات در وین را به اطلاع قانونگذاران ایرانی برساند. قرار بود او و هیئت‌های مذاکره کننده، امروز پنج شنبه به وین برگردند، ولی لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه وال‌استریت‌ژورنال دیروز در صفحه توئیترش نوشت: متوجه شده‌ام که احتمالاً دور بعدی مذاکرات ایران پیش از روز شنبه برگزار نمی‌شود.

تاکنون منابع غربی و ایرانی تاریخ دقیقی برای دور ششم مذاکرات برای احیای برجام در وین اعلام نکرده‌اند و تاریخ برگزاری صرفاً در مرحله گمانه‌زنی است. با چنین اوضاع و احوالی، حتی این احتمال وجود دارد که مذاکرات به بعد از انتخابات ۲۸ خرداد موکول شود. سناریوی کش پیدا کردن مذاکرات تا بعد از انتخابات و مشخص شدن رئیس‌جمهور ساکن پاستور را روزنامه جوان، پیش از این هم پیش‌بینی کرده بود. توافق متفاوت با دولت متفاوت؟!

اینکه چه حدی از اختلافات همچنان لاینحل باقی مانده، به درستی مشخص نیست، ولی موضع‌گیری دیروز آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا که گفته «ایالات متحده معتقد است اگر ایران تصمیم به بازگشت به توافق هسته‌ای بگیرد، صد‌ها تحریم موجود علیه آن همچنان پابرجا خواهد بود» نشان می‌دهد که اختلافات همچنان جدی است. بلینکن چند روز قبل هم، در جلسه استماع کنگره امریکا گفته بود که «امریکا پس از چندین دور گفتگو‌های غیرمستقیم در وین، هنوز مطمئن نیست که آیا ایران آماده است گام‌هایی را با هدف بازگشت به اجرای توافق هسته‌ای بردارد»، ولی او دیروز تأکید کرد: «انتظار می‌رود که حتی اگر ایران به اجرای برجام بازگردد، صد‌ها مجازات علیه آن همچنان پابرجا خواهد ماند، از جمله مجازات‌های اعمال شده از سوی (دونالد) ترامپ»؛ اظهار‌نظری که نشان می‌دهد نزدیک شدن به انتخابات ۲۸ خرداد و روشن‌تر شدن افق نتیجه احتمالی انتخابات، بر محتوای توافقی که امریکایی‌ها دنبال آن هستند اثر می‌گذارد. اظهارنظر بلینکن قیمت نفت را در بازار‌های جهانی بالا برد؛ هر بشکه نفت برنت با ۱۹ سنت افزایش به ۴۱/۷۲ دلار و هر بشکه نفت خام امریکا با ۱۸ سنت افزایش به ۲۳/۷۰ دلار رسید. موانع همچنان باقی است

رویترز روز چهار شنبه هرچند از قول یک دیپلمات اروپایی گفت که «مذاکرات پیشرفت قابل‌توجهی کرده است» و «طبعاً» امیدوار است که دور بعدی مذاکرات به یک توافق منجر شود، ولی سایر منابع مورد استناد رویترز درباره اینکه دور بعد، دور توافق باشد، چون و چرای جدی کرده‌اند. رویترز با چهار دیپلمات، دو مقام ایرانی و دو تحلیلگر گفتگو کرده که اکثر آن‌ها گفته‌اند بخشی از موانع بر سر راه احیای توافق هسته‌ای هنوز پیش روی مذاکراتی هستند که قرار است این هفته میان تهران و قدرت‌های جهانی از سر گرفته شود و این یعنی هنوز باید مسیر بیشتری برای بازگشت به پایبندی به توافق هسته‌ای طی کرد. آن‌ها همچنین گفته‌اند که خواسته‌های ایران درباره لغو تحریم‌ها و نگرانی غرب درباره تخصص رو به گسترش هسته‌ای ایران، جزو مسائلی هستند که ممکن است مذاکرات بیشتر درباره‌شان هفته‌ها یا شاید ماه‌ها زمان ببرد.

سید عباس عراقچی، رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران دیروز در سخنانی گفت که اختلاف نظر به نحوه بازگشت طرفین به برجام ارتباط دارد. عراقچی گفت: «مذاکرات به نقطه‌ای رسیده که برخی مسائل کلیدی هنوز در آن باقی مانده و باید در مورد آن‌ها تصمیم‌گیری شود. ما هفته آینده دور جدید مذاکرات را آغاز خواهیم کرد و امیدواریم که در موضوعات مختلف پیشرفت داشته باشیم، ولی درباره اینکه دور آخر مذاکرات باشد یا خیر، قضاوت زود است.»‌عراقچی همچنین تأکید کرد: «اختلاف نظر‌ها درباره مسائل جدید نیست، در واقع اختلاف نظر در خصوص موضوع‌های اصلی در ارتباط با نحوه بازگشت طرفین به توافق است.»

علی واعظ، تحلیلگر ارشد مسائل ایران در گروه بحران بین‌المللی می‌گوید: «من شک دارم که دور بعدی، دور آخر باشد. طرف‌های مذاکرات هنوز در زمینه مسائل اصلی اختلاف نظر زیادی دارند.»‌یک دیپلمات دیگر هم گفته است: «اگر اختلافات حل شوند هم، مذاکرات بیشتری درباره توالی اقدامات لازم خواهد بود، سؤالی نازک‌بینانه مبنی بر اینکه کدام طرف کدام اقدام را در چه زمانی در ازای اقدامات تقابلی طرف مقابل انجام می‌دهد.» باب اِینهورن، مقام پیشین وزارت امور خارجه امریکا که قبلاً جزو تیم مذاکره‌کنندگان هسته‌ای با ایران هم بوده، معتقد است احتمال رسیدن به توافق پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران بسیار کم است، اما می‌توان پس از انتخابات و در روز‌های پایانی دولت فعلی، پیش از آنکه رئیس‌جمهور جدید روی کار بیاید، به توافقی دست یافت. اینهورن همچنین گفته که توافق در این مدت می‌تواند مزیتی سیاسی برای رئیس‌جمهور جدید (ایران) داشته باشد، اظهار‌نظری که نشان می‌دهد مقام‌های امریکایی چقدر درباره رئیس‌جمهوری که با او توافق می‌کنند، حساسیت دارند. به گفته اینهورن، رئیس‌جمهور جدید [ایران]می‌تواند از هرگونه امتیازی که از طرف دولت فعلی ایران داده شده انتقاد کند، سپس هرگونه بهبود اقتصادی را که از آن امتیاز‌ها حاصل خواهد شد، به نام خود تمام کند. عقب‌نشینی گروسی با هدف تمدید مجدد

کش دادن مذاکرات ظاهراً برای امریکایی‌ها حائز این مزیت است که خواهند فهمید طی سه سال و نیم آینده در پاستور با چه کسی روبه‌رور هستند. آن‌ها ممکن است قصد داشته باشند محتوای توافق را هم حسب اینکه چه کسی رئیس‌جمهور است تغییر دهند، ولی سرعت گرفتن برنامه هسته‌ای ایران طی این مدت، آن‌ها را دچار چالش کرده است. الجزیره از قول هیئت اعزامی امریکا در وین گزارش کرده که ایران با غنی‌سازی ۶۰ درصد، از محدودیت‌های توافق هسته‌ای فراتر رفته و از قول یک عضو این هیئت نوشته است: «ما از ایران می‌خواهیم به پایبندی‌هایش بازگردد و گام‌های بیشتری را خارج از توافق هسته‌ای برندارد.» آنتونی بلینکن هم روز دو شنبه در جلسه استماع کنگره ابراز نگرانی کرد که «برنامه هسته‌ای ایران در حال پیشروی است. هرچه این برنامه جلوتر رود زمان گریز (هسته‌ای) کمتر خواهد شد.» این نگرانی باعث شد مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش جدید خود مسائل جدیدی را درباره ایران پیش بکشد. رافائل گروسی دو شنبه در سخنرانی نشست شورای حکام ادعا کرد که از زمان گزارش، ایران اطلاعات جدیدی درباره یک محل ارائه نداده، به هیچ یک از سؤالات آژانس پاسخ نداده است و اطلاعاتی درباره دو محل دیگر ارائه نکرده است. این گزارش منفی آژانس که تنها دو هفته بعد از تمدید مجدد توافق با آژانس برای تداوم دسترسی‌ها ارائه شده، با هشدار غریب‌آبادی، نماینده ایران در وین روبه‌رو شد که گفته «رویکرد یک‌طرفه آژانس می‌تواند به مانعی برای تعاملات آتی تبدیل شود.» گروسی دیروز هرچند موضع قبلی خودش را تکرار کرد که آژانس هنور نتوانسته به «پیشرفت مورد نظر با ایران در خصوص چند موضوع» برسد، ولی با یک گام عقب‌نشینی گفت: «چیزی که تا این لحظه بسیار مهم است این است که ما می‌توانیم اقدامات‌مان را به صورت دوجانبه با ایران ادامه دهیم.» ظاهراً سخنان گروسی به معنای تمایل آژانس به تمدید مجدد توافق با ایران از اوایل تیر ماه به بعد است. اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین دیروز در توئیتر نوشت: «بحث درباره راستی‌آزمایی در ایران در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان داد که وضعیت فعلی، زمانی که برجام تقریباً از حیات به دلیل سیاست فشار حداکثری امریکا ساقط شده، موضوع نگرانی جدی است.» وی افزود: «حتی منتقدان سنتی توافق هسته‌ای حالا بهتر ارزش آن را درک می‌کنند.»