هشدار جدی ایران به آژانس

به گزارش ایسنا، کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین، طی سخنرانی در شورای حکام، مواضع جمهوری اسلامی ایران درخصوص گزارش مدیرکل آژانس در مورد برخی موضوعات پادمانی را تشریح کرد.

بخش‌هایی از سخنان نماینده ایران در آژانس به شرح زیر است:

۱. گزارش فعلی مدیرکل تأیید می‌کند هیچ موضوع مرتبط با پادمان در مورد فعالیت‌های هسته‌ای جاری ایران وجود ندارد.

۲. این، غیر قابل قبول است که در طول مدت دهه گذشته، موضوع هسته‌ای ایران هر از چندگاهی بر اساس ادعاهای بی اساس، اینجا در آژانس همچنان مطرح می شود، در حالی که حتی یک مدرک درخصوص انحراف مواد هسته‌ای به سمت اهداف غیر صلح آمیز وجود ندارد. چنین ادعاهای ساختگی با هدف ایجاد یک فضای سیاسی و قطب بندی در آژانس انجام می شود، و موجب تهدید یکپارچگی و مأموریت های فنی آن بر طبق اساسنامه اش می گردد. بنابراین، قبل از اینکه خیلی دیر شود، باید از این بازی غیرقابل توجیه و بی فایده در آژانس جلوگیری شود.

۳. در حالی که ایران وارد تعاملات عملی و سازنده و روابط کاری با آژانس شد و با حسن نیت تلاش کرد تا به سوالات ادعایی در مورد چند موضوع پیش پا افتاده و غیر فوری گذشته رسیدگی کند، مایه تاسف است که دبیرخانه آژانس یک رویکرد غیرسازنده را به قیمت مخدوش نمودن اعتبار خود اتخاذ کرده است. 

۴. گزارش فعلی آژانس، تکرار گزارش قبلی آن بدون انعکاس مناسب آخرین تحولات و پیشرفت ها میان دو طرف، خصوصاً طی دو ماه گذشته است. چنین تکراری، نه ضروری بود و نه سازنده، مگر اینکه با هدف ایجاد یک دستورکار غیرضروری در کار آژانس باشد. این گزارش، رویکرد یک طرفه دبیرخانه در مقابل تعاملات با ایران را نشان می دهد و سطح همکاری و تعامل را نادیده می گیرد. این رویکرد، می تواند به مانعی برای تعاملات با حسن نیت بین دو طرف در آینده تبدیل شود.

۵. این گزارش در رابطه با سابقه همکاری ایران و آژانس و دستاوردهای آن، "سازگار" نیست. محتوای گزارش مبتنی بر منابع موثق نیست و بنابراین "معتبر" نیست. و این گزارش شامل همه عناصر و جنبه های همکاری و پیشرفت های حاصله به طور جامع نیست، بنابراین "قانع‌کننده" نیز نیست.

۶. علاوه بر تعاملات قبلی، فقط در دو ماه گذشته و علی رغم فشردگی رایزنی های برجامی در وین، سه دور بحث و گفتگو در سطح تخصصی در وین و تهران بین ایران و آژانس برگزار شد. علاوه بر این، چندین مکاتبه نیز بین دو طرف مبادله گردید.

۷. همانگونه که دکتر صالحی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در نامه ۲۴ می خود در پاسخ به نامه مدیرکل اشاره کرده است: در موضوعات پادمانی، ایران تاکنون نهایت تلاش خود را برای همکاری با آژانس به شیوه ای محتوایی انجام داده، از هر طریق ممکن و به طور فعالانه با آژانس وارد تعامل شده، و توضیحات و پاسخ های لازم را ارائه کرده است. دکتر صالحی همچنین از اینکه مدیرکل اعلام کرده برای حصول به نتایج فنی در مورد این موضوعات در دسترس و باز است، استقبال نمود و آمادگی ایران را برای ادامه همکاری سازنده با آژانس با هدف بستن چند مسأله پادمانی باقی مانده اعلام کرد.

۸. در همین راستا، در حالی که انتظار می رود چنین عزم متقابل منجر به کسب نتایج عملی قابل مشاهده در اسرع وقت شود، مایلم دوباره تکرار کنم که تعامل سازنده نیازمند یک فضای مثبت، اجتناب از بیان هرگونه پیش داوری، ایجاد نگرانی یا ضرب الاجل های ساختگی، و همچنین بزرگ نمایی غیر ضروری و نامتناسب چند موضوع پیش پا افتاده است.

۹. ایران به تعهدات خود تحت موافقتنامه جامع پادمان پایبند مانده و به پایبندی به مفاد آن ادامه می دهد و هرگونه شفاف سازی و دسترسی درخواستی را مطابق با موافقتنامه جامع پادمان خود ارائه می دهد. بایستی یادآوری شود که تمامی مواد هسته‌ای در ایران مطابق با موافقتنامه جامع پادمان نیز تحت پادمان آژانس قرار دارند و هیچ نشانه ای از انحراف در مواد هسته‌ای و فعالیت‌های اظهار شده در ایران مشاده نشده است.

۱۰. مایلم به موضوع دیگری که اهمیت برجسته ای برای کشور من دارد، اشاره کنم و آن، اقدام تروریستی است که علیه یکی از تأسیسات هسته‌ای در ایران انجام شده است. اقدام تروریستی روز یکشنبه مورخ ۱۱ آوریل ۲۰۲۱، می توانست به یک فاجعه انسانی و زیست محیطی تبدیل شود. عاملان چنین اقدام خرابکارانه ای که به طور عامدانه یک تاسیسات هسته‌ای تحت پادمان  بسیار حساس با خطر زیاد انتشار بالقوه مواد رادیواکتیو را هدف قرار داده اند، نبایستی بدون مجازات بمانند و هر کسی که مستقیم یا غیرمستقیم در این اقدام نقش داشته است، باید به عنوان همدست در این عمل تروریستی پاسخگو و مسئول باشد. رسانه های اسرائیلی و غربی به طور ضمنی همدستی رژیم اسرائیل در این اقدام ناجوانمردانه تروریستی را تأیید کرده اند.

۱۱. بسیار ضروری است که آژانس بلافاصله به این موضوع رسیدگی کند. جمهوری اسلامی ایران طبق حقوق بین الملل، ضمن پاسخ محکم، تمامی اقدامات لازم را نیز برای محافظت و دفاع از شهروندان، منافع و تأسیسات خود در برابر اقدامات تروریستی یا خرابکارانه انجام می دهد. جمهوری اسلامی ایران قویا علیه هرگونه ماجراجویی از سوی رژیم اسرائیل هشدار می دهد. تکرار چنین اقدامات جنایتکارانه و ترور دانشمندان هسته‌ای نه تنها با پاسخ قاطعانه ایران مواجه خواهد شد، بلکه قطعاً گزینه دیگری جز تجدیدنظر در اقدامات شفاف ساز و سیاست همکاری آن با آژانس باقی نخواهد گذاشت.

۱۲. با توجه به برخی ادعاهای مطرح شده در این نشست، می خواهم دوباره تکرار کنم که این یک طنز تلخ تاریخی است که آژانس از برنامه سلاح هسته‌ای رژیم اسرائیل در منطقه ناپایدار خاورمیانه، غافل است. متأسفانه، این رژیم با کوچک شمردن اهمیت این معاهده، خودداری پیوستن به آن و امتناع از قرار دادن تمامی تأسیسات و فعالیت‌های هسته‌ای خود تحت رژیم جامع پادمان آژانس، جامعه جهانی را نادیده می گیرد. از قضا، رژیم اسرائیل اکنون حتی در مقایسه با کشورهای دارای سلاح هسته‌ای نیز از مزایای ترجیحی بیشتری برخوردار است، چرا که آن کشورها عضو ان.پی.تی هستند و تعهدات متعددی بویژه تحت مواد یک و شش معاهده دارند. در حالی که رژیم اسرائیل با بیرون ماندن از این معاهده، از هرگونه تعهدی تحت معاهده آزاد است و از تمامی مزایای اساسنامه آژانس که مرتبط با ان.پی.تی هست نیز برخوردار است.

۱۳. چنین وضعیتی، به این رژیم این گستاخی را داده است تا اختیارات و مأموریت آژانس در جلوگیری از انحراف مواد و فعالیت‌های هسته‌ای خود را به سخره بگیرد. مهمتر از همه، رژیم اسرائیل چنان گستاخ شده است که واقعیات را تحریف کرده و برخی اعضای معاهده عدم اشاعه را حسب این که بواسطه عضویتشان در معاهده تعهداتی دارند، ولی خودش فاقد چنین تعهداتی است، مورد انتقاد قرار می دهد. این، یک قصور بسیار جدی در کار آژانس است که باید به طور مناسبی مورد رسیدگی قرار گیرد.

۱۴. در چنین وضعیتی، عضویت در معاهده عدم اشاعه و اجرای کامل پادمان های آژانس چه مزیتی دارد؟ چگونه جامعه بین المللی می تواند آژانس را به عنوان یک شریک جدی، حرفه ای و بی طرف ببیند، در حالی که اجرای رژیم پادمانی جامع را برای تمامی اعضای خود به طور یکسان و عادلانه پیگیری نمی کند، و حتی درباره ضرورت فعالیت‌های راستی آزمایی و بازرسی از برنامه هسته‌ای رژیم اسرائیل، به طور جدی بحث نمی کند؟ آیا سیاست سکوت و نادیده گرفتن برنامه هسته‌ای رژیم اسرائیل و سیاست عدم اقدام در این رابطه، پیام منفی به اعضای معاهده عدم اشاعه نمی فرستد که "عضویت در معاهده برابر است با پذیرش قوی ترین نظارت ها و راستی آزمایی، در حالی که بیرون ماندن از معاهده به معنای رهایی از هرگونه تعهد و انتقاد و حتی دریافت پاداش است"؟!

۱۵. رژیمی که به ان.پی.تی و پادمان های جامع آن مقید نیست و فعالیت‌های تروریستی آن علیه برنامه های هسته‌ای صلح آمیز و فعالیت‌های هسته‌ای پادمانی دیگران صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی را به خطر می اندازد، نه آن را باید به عنوان طرفدار رژیم عدم اشاعه دید و نه به عنوان یک منبع اطلاعاتی موثق برای آژانس، چرا که در غیر اینصورت، فقط رفتار مخرب آن در منطقه تقویت می شود. آژانس نباید طوری رفتار کند که گویی به طور مستقیم یا غیرمستقیم از دستورکار سیاسی برخی در برابر دیگران حمایت می کند. بدون شک، این شیوه برخورد مغرضانه با اعضای آن نه تنها به رژیم عدم اشاعه آسیب می رساند، بلکه همچنین اعتماد به فعالیت‌های حرفه ای آژانس و سطح همکاری بین اعضاء و آژانس را کاهش می دهد. آژانس باید خودش را از هرگونه دستورکار سیاسی دور کند و در مورد غیرقابل قبول بودن خارج ماندن اسرائیل از چارچوب ان.پی.تی و سرپیچی مداوم آن از قرار دادن تمامی فعالیت ها و تأسیسات هسته‌ای خود تحت سیستم جامع پادمان آژانس، موضع شفافی اتخاذ نماید.

۱۶. سکوت آژانس در این زمینه، در کنار سکوت کَر کننده آن درخصوص ترور دانشمندان هسته‌ای و اقدامات تروریستی و خرابکاری در تأسیسات هسته‌ای ایران، اعتبار و بی طرفی آژانس را زیر سؤال برده و شائبه یک سازمان سیاسی را در مورد آن ایجاد می‌کند تا یک سازمان حرفه‌ای. امیدواریم اقدامات لازم در جهت اصلاح این رویه‌های سکوت انجام شود.