هدف کاخ سفید چین است
آفتاب یزد - رضا بردستانی: این روزها، حجم اخبار نگران کننده‌ای که از چهارگوشه‌ی جهان مخابره می‌شود، یک‌دهمِ اخباری که با این محتوا از افغانستان مخابره می‌شود نیز نیست (!) و این یعنی؛ افغانستان به تنهایی بار تمامی ناامنی ها، بی‌نظمی ها، بحران آفرینی‌ها و بازتولیدِ هرج و مرج و هراس را یک تنه بر دوش می‌کشد.
این روزها، طالبان شهر به شهر چون به استیلا رسیده، ویدئوهایی تهیه و منتشر می‌کند که اعلام کند با گذشته‌ای که در اذهان جهانیان ثبت شده، تفاوت چندانی ندارد؛ با تازیانه زدن بر اندام نحیف و زجر کشیده‌ی زنان نیز آغاز کرده تا بخشی از تفکرات پیشین خود را به نمایش بگذارد. اما پیشروی‌ها در مرزهای منتهی به ایران و تاجیکستان؛ تهران و مسکو را به واکنش وادار کرده است آن هم در شرایطی که هنوز چند ده ساعت از پایان دورِ نخست نشست بین الافغانی که در تهران برگزار شد، نمی‌گذرد. این روزها اما صدایی از دولت مرکزی افغانستان شنیده نمی‌شود و این شاید نخستین آثار روی کار آمدنِ دولتی باشد که زیر سایه‌ی سنگین ترس از طالبان، با مشارکتی اندک و با آرائی ناچیز عهده دار تشکیل دولت در فضای دوگانه‌ی «عبدالله عبدالله» و «اشرف غنی احمد زی» شد. این روزها، ایران - روسیه و پاکستان با حساسیت، نگرانی و دلهره تحولات افغانستان را دنبال می‌کنند اما آن چه مسلم است این که، افغانستان تا همیشه نمی‌تواند بر مدار بی‌نظمی و ناامنی حرکت کند زیرا این سرنوشت اگرچه اینک به اجبار به سرزمینی به نام افغانستان تحمیل شده است اما و حتی اگر یک دهه نیز به طول انجامد، موقتی و
پایان‌ناپذیر است.
> طالبان، سه جریان و شکافی که مهم است
مهدی مطهرنیا استاد دانشگاه و آینده‌پژوه سیاسی در گفتگو با آفتاب یزد ضمن بررسی تحولات اخیر در افغانستان می‌گوید: آنچه که در افغانستان بعد از نشست‌های متفاوت طالبان با آمریکایی‌ها رخ داده شکاف در طالبان است. اکنون سه جریان مختلف در طالبان است که یکی از جناح‌های آن‌ها ارتباط با ایالات متحده آمریکا را مانند گذشته در مسیر ایدئولوژیک قرار نمی‌دهد و این ارتباط را امری قابل پذیرش می‌داند. اگر چه دو جناح فکری دیگری در آن یافت می‌شود که هنوز نسبت به آمریکا رویکرد متفاوتی دارند. از طرفی طالبان سعی کرده است با کشورهای منطقه نیز وارد مذاکره شود و از منطق رو در رویی کامل در حوزه یک گروه سیاسی - تروریستی وارد یک گروهِ صرفاً سیاسی شود که خواهان دور شدن از جهت گیری‌های تروریستی، خود را نشان می‌دهد.
> ایران نگرانِ نزدیکی بیشتر طالبان و آمریکایی‌ها است؟!
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: لذا پذیرش منطقه‌ای آن به حدی می‌رسد که ایران در دیپلماسی آشکار خود با نمایندگان طالبان جلساتی را می‌گذارد چرا که ایران هم به این نتیجه پی برده است علی رغم آنکه در ایران گفته می‌شود طالبان به ایران نزدیک شده است باید گفت ایران بیشتر از گذشته به طالبان نزدیک شده است چون نگران است که جناح فکری موجود متمایل به آمریکا در طالبان بتواند قدرت بیشتری به دست آورد. از سوی دیگر در نظم منطقه‌ای آمریکایی‌ها به دنبال مدیریت بی‌نظمی و توازن ضعف و از سوی دیگر دنبال کردن مدیریت امنیت نسبی در آینده زمان در «هارتلند نو» هستند. به معنی اینکه ایالات متحده آمریکا در پی آن است که با حل شدن معمای ایران در ۵ سال آینده زمینه‌های ورود ایالات متحده آمریکا به «هارتلند شرقی یعنی هارتلند علیا» را فراهم کند.
> ناامن کردن مسیر جاده ابریشم جدید
مهدی مطهرنیا اظهار می‌دارد: آمریکا دنبال آن است که مسیر جاده ابریشم جدید را برای چین ناامن کند و از این جهت در دهه آینده بتواند زمینه ساز چالش‌های جدی برای چین نه تنها از منظر اقتصادی بلکه از منظر مسائل سیاسی- امنیتی هم باشد. بنابراین باید گفته شود آنچه که دیده می‌شود آن است که اکنون هم یک توازن ضعف در منطقه است و دولت‌های موجود در منطقه هر کدام باید درگیر پرونده‌های خاص باشند از اسرائیل گرفته تا دولت عربستان تا ترکیه، ایران و اکنون افغانستان و بعید نیست که در پاکستان هم مسائلی را در آینده نه چندان دور شاهد باشیم و سمت و سوی تحولات با توجه به اوّلیتِ استراتژیک خلیج فارس و فلات ایران با مرکزیت تهران برای ایالات متحده آمریکا به سمت و سوی حرکت در مسیر آسیای شرقی و جنوب شرقی در جهت بازتولید ناامنی حرکت کند تا این بازتولید ناامنی که پتانسیل‌های موجودش را به طور طبیعی در منطقه دارا است و ایالات متحده آمریکا می‌تواند باعدم فعال بودن خود آن‌ها را فعال کند و وارد قضایا شود. نویسنده‌ی کتاب «آینده قدرت» با اشاره به وضعیت فعلی طالبان در افغانستان می‌گوید: یکی از این محیط‌های بسیار ضعیف در این مسئله که به سهولت باعدم مشارکت آمریکایی‌ها درگیر ناامنی می‌شود و همین که آمریکایی‌ها در آنجا حضور خود را کم رنگ کنند زمینه‌های ایجاد واگرایی و نا امنی به وجود می‌آید افغانستان است.
> انتخاب افغانستان پس از واقعه‌ی ۱۱سپتامبر، اتفاقی نبود!
وی می‌افزاید: به همین دلیل بود که بعد از واقعه ۱۱ سپتامبر آمریکایی‌ها نخستین جایی را که انتخاب کردند افغانستان بود. فلذا باید به این نکته توجه داشته باشیم که اکنون بی‌نظمی و ناامنی در افغانستان به معنای این نیست که آمریکایی‌ها تصمیم دارند منطقه را رها کنند ممکن است از عراق هم نیروهای خود را در آینده‌ای نه چندان دور کاهش دهند ولی آنچه که دنبال می‌کنند آن است که بتوانند از طریق جهت گیری‌های نیابتی ظهور و جلوه برونی خود را در منطقه کاهش دهند ولی از طرف دیگر با حرکت پشتیبانی‌کننده از گروه‌هایی که می‌توانند در این مسیر عملکردهایی را داشته باشند یا باز گذاشتن مسیر برای آن‌ها و هموار کردن آن زمینه‌هایی را برای بروز مجدد ناامنی در منطقه و دوره انتقالی این ناامنی به هارت لند و هارت لند نو و هارت لند علیا را دنبال کنند.
> حرکت آمریکا از خاورمیانه به آسیای شرقی قابل پیش‌بینی بود
مطهرنیا حرکت‌های اخیر آمریکا را در راستای صحبت‌های گذشته اوباما در استرالیا می‌داند و ادامه می‌دهد: سال‌ها پیش موضوع را پیش‌بینی کردم و گفتم ایالات متحده حرکت خود را به سوی آسیای شرقی و جنوب شرقی خواهد داشت و رویکردهای رادیکالی در آن منطقه بروز و ظهور خواهد کرد. تایوان، هنگ کنگ و مسائل دیگر در آینده بیش از امروز مورد توجه خواهد بود اما این در گرو حل معمای ایران در منطقه است که باید ببینیم آمریکایی‌ها با معمای ایران چگونه رو به رو خواهند شد.
> تضاد در اظهارات سیاستمداران آمریکایی طبیعی است!
این آینده‌پژوه سیاسی در ادامه درباره چندگانگی اظهارات سیاستمداران آمریکایی یادآور می‌شود: سیاست اساسا دارای رفتار پارادوکسیکال است. هیچ سیاست مداری به صورت بسیار واضح و یکسان به گونه‌ای که بخواهیم در حرف‌ها و موضع گیری‌های او تشخیص واضحی بدهیم عمل نمی‌کند که جز این اگر باشد سیاست مدار نیست. لذا این که گفته می‌شود جهت گیری‌های متفاوتی دارند همه این جهت گیری‌ها در یک راستا انجام می‌شود و آن افزایش قدرت است. دال مرکزی سیاست قدرت است و رفتارها و کنش‌ها را در ظاهر تقابل با هم قرار می‌دهد. ولی در باطن تکمیل‌کننده هم هستند.
> انگلستان شریکی که رقیب ایالات متحده‌ی آمریکا است
مهدی مطهرنیا در پایان درباره موضع انگلستان درباره موضوع افغانستان می‌گوید: انگلستان در عین حال که شریک ایالات متحده آمریکا در نظام بین‌الملل محسوب می‌شود به همان اندازه که این نزدیکی را با ایالات متحده آمریکا دارد رقیب اصلی ایالات متحده هم در این منطقه است. چین و روسیه را در منطقه ملاحظه می‌کنند. معتقدم در منطقه، انگلیسی‌ها در کنار روس‌ها رقیب مقتدری برای ایالات متحده آمریکا هستند و این مسئله را به خوبی آمریکایی‌ها می‌دانند و تلاش می‌کنند در منطقه با در نظر داشتن مناطق نفوذ اصلی انگلیس در منطقه یعنی اردن و کویت زمینه‌های تقابل جدی را در منطقه برنینگیزند. اما اگر آمریکا بخواهد نظم جهانی را به شیوه ایده آل خود مستقر کند در نهایت باید با انگلیس و روسیه در منطقه وارد معامله بزرگی شود که در آینده احتمال دارد خود را نشان دهد. یعنی تحولات در افغانستان آغاز تحولات بزرگتر است که باید در منطقه شاهد باشیم. به نوعی افغانستان سکویی برای اقدامات بعدی می‌باشد. البته این مسئله به بازی طرف‌های مقابل نیز مربوط می‌شود که باید منتظر بود.
در سفر به مسکو مطرح شد
وعده طالبان به روسیه برای حفاظت از امنیت مرزها و دیپلمات‌های خارجی، حفظ حقوق بشر و جنگ با داعش
در پی پیشروی‌های گروه طالبان، بلوک نظامی موسوم به «سازمان پیمان امنیت مشترک» که تحت رهبری روسیه است، اعلام کرد آماده بسیج نیروها با ظرفیت کامل در صورت وخامت وضعیت در مرز تاجیکستان با افغانستان است؛ این در حالی است که بر اساس گزارش‌ها هیئتی از طالبان در شهر مسکو به روسیه اظهار کرده که تهدیدی متوجه منطقه نمی‌کند. به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری رویترز، با خروج نیروهای خارجی از جمله آمریکا بعد از ۲۰ سال جنگ از افغانستان شبه نظامیان طالبان جسارت بیشتری برای تصرف اراضی بیشتر در افغانستان پیدا کرده‌اند و این وضعیت صدها تن از پرسنل امنیتی افغان و آوارگان را وادار به فرار از مرز و وارد شدن به کشور همسایه تاجیکستان و افزایش نگرانی‌ها در مسکو و دیگر پایتخت‌ها نسبت به امکان نفوذ افراط‌گران به منطقه آسیای مرکزی که از نظر روسیه حیاط خلوت آن است، شده است. بر اساس گزارش خبرگزاری اینترفاکس، سازمان پیمان امنیت مشترک که تحت رهبری روسیه است، اعلام کرد آماده است در صورت لزوم از همه منابعش برای مهار بحران در مرز بین تاجیکستان و افغانستان استفاده کند. یک دیپلمات سابق و دو تحلیلگر به رویترز گفتند، خروج آمریکا از افغانستان دردسر برای مسکو است و روسیه نگران است بدتر شدن درگیری در افغانستان باعث رانده شدن آوارگان به سمت آسیای مرکزی، ایجاد تهدید افراط‌گران و حتی دامن زدن به جنگ داخلی در یک کشور سابقا متعلق به اتحاد شوروی شود. روسیه بزرگترین پایگاه نظامی خارجی خود را در تاجیکستان و در نزدیکی مرز با افغانستان اداره می‌کند و مسکو متعهد شده به تاجیکستان در صورت لزوم کمک کند. اینترفاکس به نقل از سازمان پیمان امنیت مشترک گزارش داد که هنوز نیازی به استفاده از نیروهای نظامی دیگر کشورهای عضو این سازمان به وجود نیامده است. این در حالی است که یک هیئت طالبان در مسکو مذاکراتی را با مقام‌های روسیه داشت و تلاش کرد به میزبانانش اطمینان مجدد بدهد که این گروه به مرز تاجیکستان حمله نخواهد کرد یا از افغانستان به عنوان زمینه‌ای در آینده به منظور اجرای حملات علیه خود روسیه استفاده نخواهد کرد. وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای اعلام داشت به هیئت طالبان گفته نسبت به تشدید تنش‌ها در شمال افغانستان نگران بوده و نمی‌خواهد درگیری‌های این کشور به کشورهای دیگر سرایت پیدا کند. این وزارتخانه بیان داشت تضمین‌هایی از سمت طالبان دریافت کرده مبنی بر این که این گروه مرزهای دیگر کشورهای منطقه را نقض نخواهد کرد و این که طالبان نسبت به امنیت هیئت‌های دیپلماتیک خارجی در افغانستان تضمین داده است. این وزارتخانه از طالبان نقل کرد که گفته است، خواهان راه حل صلح‌آمیز در افغانستان بوده و وعده احترام به حقوق بشر، از جمله حقوق زنان «درچارچوب هنجارهای اسلامی و سنت‌های افغان» را داده است. همچنین طبق اعلام این وزارتخانه، طالبان در عین حال قول جنگیدن با تهدید ایجاد شده از سوی شاخه گروه تروریستی داعش در افغانستان و ریشه کن‌سازی تولید مواد مخدر در این کشور را داده است.
پنتاگون: از پیشروی طالبان در افغانستان مطلع هستیم
«جان کربی» سخنگوی وزارت دفاع آمریکا شامگاه پنجشنبه گفت که واشنگتن از پیشروی‌های طالبان در افغانستان مطلع است. وی که در کنفرانس خبری پنتاگون صحبت می‌کرد، گفت: «ما از اوضاع امنیتی آگاه هستیم، از پیشرفت‌های طالبان آگاه هستیم و به همین دلیل است که ادامه تلاش برای حل و فصل سیاسی مذاکره برای این جنگ بسیار مهم است». به گزارش فرارو؛ با پیشروی نیروهای طالبان در افغانستان و در دست گرفتن برخی استان‌ها و مناطق استراتژیک از جمله گذرگاه‌های مرزی، بسیاری معتقدند این کشور ممکن است پس از خروج کامل نیروهای خارجی این کشور برای مدتی شاهد درگیری‌های داخلی شدیدی باشد. نمایندگان طالبان در روزهای اخیر، آمادگی خود را برای رسیدن به توافق نامه‌ای جامع در زمینه صلح همه جانبه با دولت افغانستان اعلام کرده‌اند. با این حال، دولت افغانستان اعلام کرده است گروه طالبان به دنبال رسیدن به توافق صلح نیست و تنها می‌خواهد با کمک کشورهای خارجی قدرت را دوباره در کشور بدست بگیرد. روز گذشته در بیانیه طرفین شرکت‌کننده در نشست بین‌الافغانی که در تهران برگزار شد بر لزوم توقف فوری جنگ داخلی و برقراری صلح و ادامه رایزنی‌های سیاسی تاکید شد. در بیانیه نشست تهران آمده بود: ادامه جنگ به آینده افغانستان لطمه می‌زند و راه حل بحران، گفتگو است. بنا شد از مرحله جنگ به صلح منتقل شویم. نوع نظام سیاسی افغانستان نیازمند رایزنی‌های بیشتر است. همزمان با خروج آمریکا از افغانستان، نخست‌وزیر انگلیس به نمایندگان پارلمان این کشور خبر داد که حضور انگلیس در افغانستان بعد از ۲۰ سال به پایان رسید. خروج نظامیان خارجی از افغانستان با استقبال طالبان مواجه شده است، به طوری که اخیراً «ذبیح‌الله مجاهد» سخنگوی طالبان در واکنش به خبر خروج نظامیان آمریکا از بگرام گفت: «طالبان از روند خروج نظامیان آمریکایی و ناتو از بگرام حمایت و استقبال می‌کند».
بایدن: طالبان به بالاترین قدرت نظامی خود رسیده است
به گزارش رویترز، جو بایدن اعلام کرد که ماموریت نظامی نیروهای آمریکایی در افغانستان در تاریخ ۳۱ اوت پایان می‌یابد. وی در توجیه تصمیم خود برای پایان دادن به حضور نظامی آمریکا در افغانستان در شرایطی که طالبان در مناطق قابل توجهی از کشور به پیشروی‌های زیادی دست یافته است، گفت که او نسل دیگری از آمریکایی‌ها را به جنگ افغانستان نمی‌فرستد. رئیس جمهور آمریکا تاکید کرد که در هیچ لحظه‌ای نمی‌توان گفت که ماموریت تمام شده است و افزود: «تنها از آن جهت که ما اسامه بن لادن را به چنگ آوردیم و دیگر تروریسم از آن نقطه از جهان نشات نمی‌گیرد، ماموریت تمام شده است.» در مورد آینده افغانستان نیز بایدن گفت که از نظر سازمان اطلاعات آمریکا سقوط دولت افغانستان بعید است و کنترل طالبان بر افغانستان حتمی نیست. بایدن افزود که او به طالبان اعتمادی ندارد اما در مقابل به توانایی‌های نیروهای افغان اعتماد دارد. رئیس جمهور آمریکا از رهبران افغانستان خواست تا با هم به توفق برسند و به سوی آینده حرکت کنند. وی همچنین از کشورهای منطقه خواست که تلاش‌های خود را برای احیای راه حل سیاسی در افغانستان تشدید کنند.
کاخ سفید: آمریکا پیروز جنگ نظامی افغانستان نبود
چرا آمریکا از افغانستان خارج می‌شود؟
سخنگوی کاخ سفید در نشستی توجیهی در مورد اتمام ماموریت نظامی آمریکا در افغانستان که در میان خبرنگاران برگزار شد، گفت: حضور ما در افغانستان یک جنگ ۲۰ساله نظامی بود که نتوانست پیروزی برای ما به همراه بیاورد. بعد از توافق فوریه ۲۰۲۰ آمریکا و طالبان و امضای «توافقنامه صلح» بین دو طرف، روند خروج نظامیان آمریکایی و متحدان این کشور از افغانستان آغاز شده است. به گزارش فرارو؛ حالا در تازه‌ترین خبرها جو بایدن رئیس جمهور آمریکا گفته است جنگ نظامی آمریکا در ماه اوت به پایان می‌رسد. خروج نیروهای نطامی آمریکا و انگلیس از افغانستان با استقبال نیروهای طالبان روبرو شده است. شب گذشته نیز سخنگوی کاخ سفید اذعان کرد آمریکا در ۲۰ سال حضور نظامی خود در خاک افغانستان نتوانست پیروزی نظامی در این کشور به دست آورد. سخنگوی کاخ سفید در نشستی توجیهی در مورد اتمام ماموریت نظامی آمریکا در افغانستان که در میان خبرنگاران برگزار شد، گفت: آمریکا دیگر هیچ ماموریت نظامی تعریف شده‌ای در افغانستان نخواهد داشت. سخنگوی کاخ سفید در ادامه افزود: آمریکا نتوانست پیروز نبرد نظامی افغانستان باشد. حضور ما در افغانستان یک جنگ ۲۰ساله نظامی بود که نتوانست پیروزی برای ما به همراه بیاورد. با این حال ما به مردان و زنانی که در این مدت در خدمت ارتش آمریکا بودند افتخار می‌کنیم. او تصریح کرد: دولت بایدن به دنبال راه حلی سریع برای انتقال زنان و مردان افغانستانی است که در مدت حضور نیروهی نظامی آمریکا به عنوان مترجم، خبرنگار و کارکنان سفارت‌ها فعالیت می‌کردند. جن ساکی ادامه داد: آمریکا همچنین قصد دارد با تحت فشار قرار دادن طرفین درگیری در افغانستان راه حلی عملی و سیاسی برای پایان دادن به اختلافات در این کشور پیدا کند
دیدگاه تان را بنویسید