شام آخر مرکل در کاخ سفید

تنش میان ایالات متحده و آلمان به حدی بود که کاندولیزا رایس، وزیر خارجه وقت آمریکا، جو میان این دو متحد را مسموم توصیف کرده بود. اما با ورود مرکل به قدرت رابطه واشنگتن و برلین رو به گرمی رفت و او همراه با بوش از «آغاز فصل نوینی در رابطه آمریکا و آلمان» خبر دادند. دوره ریاست جمهوری باراک اوباما با وجود اختلاف هایی که میان دو طرف وجود داشت، رابطه واشنگتن و برلین حتی گرم تر شد و مرکل روحیه خویشاوندی را در اوباما یافت و این باعث شد تا فارغ از فراز و فرودهای رابطه ایالات متحده و آلمان، اوباما و مرکل رابطه ای سازنده داشته باشند.

اما دوره ریاست جمهوری چهار ساله دونالد ترامپ را باید دشوارترین و پرتنش ترین دوران رابطه مرکل و یک رئیس جمهوری آمریکا دانست. مرکل در مذاکرات خود با ترامپ به دلیل وجود اختلاف نظر ها درباره ناتو و همچنین تجارت میان آمریکا و اتحادیه اروپا بارها تلاش کرد تا تعریف خود از اصول اساسی حقوق بین الملل را به رئیس جمهوری آمریکا بیاموزد اما نه تنها این اختلافات حل نشد، بلکه در اواخر ریاست جمهوری ترامپ تنش بر سر پروژه احداث خط لوله «نورداستریم ۲» که گاز روسیه را به مرکز اروپا ارسال می کند، باعث شد تا کاخ سفید به دلیل نگرانی از افزایش نفوذ روسیه بر اروپا، تحریم هایی علیه شرکت های دخیل در این پروژه اعمال کند و مانع تکمیل آن شود.

امروز مرکل برای آخرین بار قبل از ترک قدرت در ماه سپتامبر در کاخ سفید میهمان جو بایدن است و به نظر می رسد در مدت زمان کوتاه باقی مانده تا پایان صدراعظمی اش، رابطه او با بایدن به سوی از بین بردن اختلاف هایی که در دوران ترامپ ظهور کرده بود، پیش برود. آنها گفته اند به دنبال احیای روابطی هستند که در دوران دونالد ترامپ خدشه دار شده بود، اما مواضع واشنگتن و برلین در یک سری مسائل مهم مورد توجه طرفین همچنان با یکدیگر فاصله داشته است. مرکل و بایدن یک بار ماه گذشته و در حاشیه نشست سران گروه ۷ در بریتانیا با هم دیدار کردند و در آستانه دومین دیدار مرکل و بایدن، رسانه ها از گفت وگوی این رهبران درباره موضوعات مختلفی از جمله حملات سایبری و همچنین پروژه «نورداستریم ۲» خبر می دهند.

پروژه نورد استریم ۲

«جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید هم گفته است : «رئیس جمهور آمریکا و صدراعظم آلمان درباره حملات باج افرازها که شرکت هایی را در آمریکا و سراسر جهان هدف قرار داده و همچنین درباره پروژه خط لوله گازی «نورداستریم ۲» از روسیه به آلمان که واشنگتن با آن مخالف است، مذاکره خواهند کرد. این یک سفر کاری رسمی با هدف تقویت روابط میان این دو کشور و شناسایی راه ها برای تقویت هر چه بیشتر همکاری ها خواهد بود». جن ساکی تاکید کرده که بایدن همچنان خط لوله گازی «نورداستریم ۲» را یک «قرارداد بد» می داند، اما نگفت که آیا ممکن است توافقی برای جلوگیری از آغاز دوباره اعمال تعرفه های آمریکا علیه شرکت های آلمانی حاضر در این پروژه حاصل شود یا خیر.

وزارت خارجه آمریکا در ماه می اعلام کرد که شرکت آلمانی «نورداستریم ۲» و مدیرعامل آن «ماتیاس وارنیگ»، یکی از متحدان ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، در فعالیت هایی شرکت دارند که قابل تحریم هستند. اما آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، فورا این تحریم ها را به حالت تعلیق درآورد و تاکید داشت که این کار به نفع منافع ملی آمریکاست. بایدن هم اعلام کرده که خواستار بهبود روابط با آلمان است؛ متحدی که بایدن برای رسیدگی به موضوعات وسیع تری از جمله تغییر آب و هوا، بهبود اقتصادی و رابطه با ایران و چین به آن نیاز دارد. مقامات آلمان می گویند امیدوارند این مسئله تا ماه آگوست حل شود و دیدار بایدن- مرکل بتواند زمینه سازی برای رسیدن به یک توافق فراهم کند. یکی از مقام های کاخ سفید به رویترز گفته است که بایدن بار دیگر مخالفت خود را با پروژه خط لوله نورداستریم ۲ در دیدارش با مرکل اعلام خواهد کرد اما پیشنهاد معافیت های مطرح شده در این پروژه می تواند باعث شود طرفین تاثیرات منفی آن را مورد بررسی قرار دهند.

 مرکل مخالفت آمریکا و تعدادی از کشورهای شرق اروپا نسبت به تکمیل پروژه خط لوله نورداستریم ۲ را رد کرده است. برخی کشورهای شرق اروپا نگران آن هستند که روسیه بخواهد از این خط لوله با هدف متوقف کردن فعالیت اوکراین به عنوان یک مسیر ترانزیتی گاز استفاده کند و این کشور از در اختیار گرفتن درآمد ناشی از این مسیر ترانزیتی محروم شود. 

اما مرکل اخیرا اعلام کرده که آلمان و اتحادیه اروپا شرایط اوکراین را به عنوان یک مسیر ترانزیتی گاز تضمین خواهند کرد. خط لوله نورداستریم ۲ که انتقال گاز روسیه از دریای بالتیک به آلمان را اجرائی می کند، با مخالفت هر دو حزب اصلی در آمریکا مواجه است. در کنگره آمریکا، جمهوری خواهان و هم دموکرات ها از تحریم ها برای جلوگیری از اجرای این پروژه حمایت کرده اند.

حق معنوی واکسن

برلین و واشنگتن همچنین درباره معافیت موقت از حقوق مالکیت معنوی در مورد واکسن هایی که از سوی اعضای سازمان تجارت جهانی برای کمک به پایان دادن به همه گیری کووید۱۹ در نظر گرفته شده است، اختلاف نظر دارند. واشنگتن از این معافیت حمایت می کند، در حالی که آلمان با آن مخالف است. جن ساکی در پاسخ به این پرسش که آیا بایدن به دنبال متقاعدکردن مرکل برای حمایت از این معافیت امتیازی است یا خیر، گفت: «بایدن یکی از طرفداران جدی چنین اقدامی است اما این تنها یکی از چندین ابزاری است که می تواند برای تقویت نرخ واکسیناسیون کووید۱۹ در سراسر جهان مورد استفاده قرار گیرد».

در همین حال، عفو بین الملل و دیگر گروه ها در نامه ای از بایدن خواسته اند تا مرکل را برای حمایت از این معافیت تحت فشار بگذارد. در بخشی از این نامه آمده است که «دیدار با مرکل موفقیت آمیز تلقی نمی شود، مگر آنکه شامل توافقی برای پیوستن آلمان به حمایت شما از این معافیت و اولویت قرار دادن پایان دادن هر چه سریع تر به همه گیری کرونا باشد».

هزینه های دفاعی دیگر موضوع اختلاف دو کشور است. آمریکا مدت هاست که آلمان را تحت فشار قرار می دهد تا دو درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای امور دفاعی ناتو هزینه کند. این مورد قبل از ترامپ در دوران اوباما نیز مطرح بود، اما در دوران ترامپ اختلاف ها تا جایی پیش رفت که ترامپ تهدید به تجدیدنظر درباره تعهدات آمریکا در ناتو کرد؛ سیاستی که قطعا اکنون تغییر نخواهد کرد، چراکه دولت آلمان وعده داده تا سال ۲۰۲۴ تنها ۱.۵ درصد تولید ناخالص داخلی خود را به این امر اختصاص دهد.