انقلاب پهپادی ایران

هاآرتص نوشت: در جنگ طولانی بین ایران و رقبای آن در خاورمیانه، تهران به طور فزاینده ای از پهپادها برای انجام حملات استفاده می کند. در ماه مه و ژوئن، ایرانیان دست کم سه حمله از این دست را علیه پایگاه های آمریکایی در سوریه و عراق ترتیب دادند.

به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: پیش از این، در تاریخ 18 ماه مه، در حالی که اسرائیل در جنگ هوایی با غزه درگیر بود، یک هواپیمای بدون سرنشین ایرانی از عراق پرتاب شد، از اردن عبور کرد و قبل از اینکه در دره بیت شعان در شمال سقوط کند، وارد فضای هوایی اسرائیل شد.

تل آویو جزئیات کمی در مورد سرنگونی این هواپیما منتشر کرد، اگرچه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر وقت و آویو کوچاوی، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل در پایان نبردها با غزه در سخنرانی های خود به ماجرای این هواپیمای بدون سرنشین اشاره کردند. نتانیاهو این حادثه را گواهی بر این موضوع می داند که ایران حامی واقعی تروریسم در خاورمیانه است.

ژنرال مک کنزی، رئیس سازمان فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) در ماه آوریل هشدار داد که منطقه خاورمیانه در حال تبدیل شدن به محلی برای سنجش هواپیماهای بدون سرنشین است که اکثر آنها ساخت ایران هستند. البته ایران تنها بازیکنی در منطقه نیست که به استفاده از این سلاح ها و در اختیار داشتن آنها علاقمند است. این هواپیماهای بدون سرنشین به حماس که قبلاً و طی جنگ ماه مه آنها را آزادانه به کار می گرفت، اجازه داد تا حدودی به برتری هوایی گسترده اسرائیل پاسخ دهد.

در سپتامبر 2019 درک منطقه از هواپیماهای بدون سرنشین متحول شد. این زمانی بود که ایران به تأسیسات نفتی عربستان حمله کرد. این حمله صدمات زیادی به سایتی از آرامکوی عربستان، بزرگترین شرکت نفتی جهان وارد و صادرات نفت از پادشاهی را برای چندین ماه مختل کرد.

موفقیت بزرگ سپاه پاسداران ایران شامل حمله هماهنگ هواپیماهای بدون سرنشین و موشک های کروز به اهدافی در فاصله 1000 کیلومتری، کارشناسان نظامی اسرائیل و غرب را مبهوت کرد. برای ایرانیان مهم نبود که ظاهراً بسیاری از هواپیماهای بدون سرنشین آنها به هدف خود نرسیده اند. بلکه تأثیری که این حملات بر آگاه سازی طرف های مقابل از توانایی نظامی ایران داشت، مهمتر بود.

ارتش اسرائیل معتقد است که انتخاب مقامات ایران در مورد توسعه گسترده هواپیماهای بدون سرنشین این کشور منطقی است. این تصمیم با اخلاق قدیمی ایران که به پیشرفت علمی و فناوری، تولید مستقل و اتکا به نفس علاقه دارد، هماهنگ است.

یکی از فرماندهان ارشد ارتش ایران تصریح کرده است که ایران هواپیمای بدون سرنشین با برد 7000 کیلومتر دارد. از سوی دیگر، به نظر می رسد که اقدامات ایران علیه مواضع اسرائیل در دریا تا حد زیادی عمدی و نمادین است. در واقع، تهران می خواهد توانایی نظامی خود را به دیگران نشان دهد.

باید دقت داشته باشیم که ایرانی ها در ساخت ماکت از سلاح های پیشرفته تولید شده در کشورهای دیگر بر اساس مهندسی معکوس تخصص دارند. گاهی اوقات این ماکت ها از کیفیت بالایی برخوردارند و بعضی مواقع نیز به حد اعلا نیستند. به طور کلی، برخی از محصولات نهایی با استانداردهای غربی مطابقت ندارند اما ایران معتقد است که نتایج به اندازه کافی خوب هستند.

محدودیت های عملیاتی و استراتژیک نیز در اقدامات نظامی ایران نقش دارند. سالها ایران در ساخت موشکهای با بردهای مختلف سرمایه گذاری کرده است. مشکل این است که یک موشک بالستیک سنگین، بدشکل و انعطاف ناپذیر است. درست است که موشک ها یک عامل بازدارنده مهم هستند، اما سر و صدای زیادی دارند و نمی توان آنها را مانند هواپیماهای بدون سرنشین انکار کرد. هنگامی که ایران موشک ها را پس از ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران به پایگاه های آمریکایی ها در عراق پرتاب کرد، واشنگتن واکنش تندی نشان داد.

اما یک منبع نظامی در اسرائیل می گوید: با در اختیار داشتن هواپیمای بدون سرنشین شما بهتر می توانید به عملیاتی کردن رویاهایتان فکر کنید. در واقع استفاده ایرانیان از هواپیماهای بدون سرنشین تحت تأثیر آنچه آمریکایی ها و به خصوص اسرائیلی ها در قالب جنگ بین جنگ ها قبلاً علیه تهران انجام دادند، بود.

از دید عملیاتی، گاهی یک ابزار فلزی سرتیز و سبک به چکش ترجیح داده می شود. کار با هواپیماهای بدون سرنشین نسبتاً آسان است، به خدمه پرتاب کمی نیاز دارد و جابجایی آنها بین بخشها و سازمانها سخت نیست. آموزش سربازان برای کار با آنها نیز آسان است و هواپیماهای بدون سرنشین را می توان به روش های مختلف و از سیستم عامل های متفاوت به فضا پرتاب کرد. به لحاظ استراتژیک نیز می توان با استفاده از این هواپیماها دشمن را مورد آزار و اذیت قرار داد، بدون اینکه واکنش سختی در پی داشته باشد که منجر به جنگ شود. گفتنی است، سازمانهایی که در واقع وجود ندارند مسئولیت برخی از حملات هواپیماهای بدون سرنشین را در عراق به عهده گرفتند، هرچند می توان حدس زد که شبه نظامیان شیعه تحت مدیریت ایران در پشت این تلاشها بودند. هواپیماهای بدون سرنشین همچنین جایگزینی برای هواپیماهای جنگنده ایرانی که چیزی به جز فانتوم های قدیمی آمریکایی نیستند، به شمار می روند.

طبق نظرسنجی منتشر شده در سال جاری در وب سایت Iran Primer، در سال 2004 ایرانی ها انتقال هواپیماهای بدون سرنشین و قطعات یدکی آنها را به حداقل چهار قسمت در خاورمیانه شامل لبنان، عراق، یمن و نوار غزه برای شرکای خود آغاز کردند. برخی ادعا می کنند که هواپیماهای بدون سرنشین به ونزوئلا نیز قاچاق می شوند. گفتنی است، دولت این کشور روابط دوستانه ای با تهران دارد.

هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی به مأموریت های متفاوتی می پردازند که شامل مأموریت های جمع آوری اطلاعات و عملیات های حمله یا انتحاری است. آنها برد های مختلفی دارند، از هاورکرافت با برد 15 کیلومتر گرفته تا هواپیماهای بدون سرنشینی که می توانند 1700 کیلومتر پرواز کنند.

ایران با حملاتی که توسط هواپیماهای بدون سرنشینش ترتیب می دهد، ایالات متحده، اسرائیل، عربستان سعودی و سازمان های افراطی سنی در سوریه و عراق را هدف قرار داده است. در مقاله ای که فابیان هینز برای موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک مستقر در لندن نوشته است، تصریح کرده که تحویل هواپیماهای بدون سرنشین به شبه نظامیان بخشی از استراتژی نامتقارن ایران است که برای جبران نقاط ضعف نظامی این کشور طراحی شده است. هینز به یک رویکرد ایرانی اشاره می کند که شامل ترکیبی از قاچاق اسلحه، تولید در کشورهای هدف و نصب کیت های دقیق برای بهبود عملکرد موشک است.

در آغاز ماه ژوئیه، هینز در توییت های خود درباره  نمایشگاه سلاح های سپاه پاسداران در سال 2014 که در آن هواپیماهای بدون سرنشین و موشک های جدید به نمایش در آمده بود، بحث کرد. به گفته ی وی، شواهد نشان می دهد که برخی از این سلاح ها پنج سال بعد در حمله به عربستان سعودی استفاده شد.

برداشتی که از سوی ارتش اسرائیل به دست آمده این است که ایرانی ها کل زنجیره تولید را در ساخت هواپیماهای بدون سرنشین تکمیل کرده اند. در این ارتباط، یک منبع نظامی تصریح کرد که ایرانی ها تمام اجزای اساسی هواپیماهای بدون سرنشین را خودشان در دست توسعه دارند. به طوری که می توانند به ساخت بدنه هواپیما، موتور و سیستم های ناوبری بپردازند. گفتنی است، تهران هواپیماهای بدون سرنشین را با هدف آزار و اذیت دشمنان، جمع آوری اطلاعات و بازدارندگی طراحی کرده است و نه برای پیروزی. اما پیشرفت ایرانی ها در این زمینه چشمگیر بوده است.

نکته مهم این است که در تمام جلسات امنیتی اخیر بین مقامات اسرائیل و ایالات متحده، نیاز فوری به یک واکنش پیشرفته به هواپیماهای بدون سرنشین ایران مطرح شده است. همزمان، همکاری اطلاعاتی و راداری بین اسرائیل و سنتکام که واحدهای آن در سراسر منطقه پراکنده شده اند، ارتقا یافته است. نمی توان منکر این موضوع شد که این امر با رهگیری پهپاد ایرانی در شمال اسرائیل در ماه مه مرتبط بوده است