اعتراف آمریکا به شکست سیاست تحریم ها

رابرت مالی در گفت‌وگویی با شبکه ام. اس. ان. بی. سی در پاسخ به این که آیا این آمریکا نیست که باید اول به پایبندی به توافق هسته‌ای بازگردد چون در ابتدا این آمریکا بوده است که از آن خارج شده، به شکست سیاست فشار حداکثری اذعان کرد و گفت: ببینید ما در وضعیتی از سوی دولت قبلی قرار گرفته بودیم که رئیس‌جمهور بایدن تصمیم گرفت باید به آن پایان دهیم، یعنی کارزار فشار حداکثری ترامپ علیه ایران که به طرز بدی شکست خورد و به منافع آمریکا هم آسیب زد.

نماینده ویژه آمریکا در امور ایران بدون اشاره به اینکه کدام طرف باعث بروز مشکلات کنونی شده است، برای لغو تحریم های ایران و بازگشت واشنگتن به برجام شرط گذاشت و گفت: ما به وضوح گفتیم که اگر آنها (ایرانیان) آماده اقدام در خصوص تعهدات خود باشند، ما هم آماده بازگشت به توافقیم. به بیان دیگر، اگر آنان آماده از سرگیری عمل به تعهدات هسته ای خود در توافق باشند، ما آماده برداشتن  تحریم‌ها هستیم

رابرت مالی مدعی شد که آمریکا از ماه مارس پیشنهاد لغو تمام تحریم‌های اعمال شده در دوران ترامپ را که تخطی از توافق هسته‌ای بوده اند، در ازای بازگشت ایران به تعهدات هسته ای اش مطرح کرده است.

این نخستین اعتراف مقامات آمریکا به سیاست فشار حداکثری نیست از همان زمان اعمال این سیاست کارشناسان و سیاستمداران بر ناکامی آن تاکید کرده بودند.

چندی پیش نیز رهبران ایالتی حزب دموکرات در نامه‌ای به بایدن با تأکید بر لزوم برداشته شدن تحریم‌ها این اقدام را در راستای احیای اعتبار آمریکا دانستند و نوشتند: برداشتن تحریم‌های با سوء نیت ترامپ که مستقیماً علیه ایران وضع کرد تا تقریباً بازگشت به برجام را غیرممکن کند، نباید به عنوان امتیازی به ایران تلقی شود بلکه باید به عنوان تلاشی برای احیای اعتبار آمریکا و تقویت امنیت آمریکا در نظر گرفته شود. ما از شما می‌خواهیم که در مقابل فشارهای حامیان رویکرد شکست‌خورده ترامپ در قبال ایران تسلیم نشوید.

در حالی که ترامپ با قمار بر اجرای سیاست فشار حداکثری وعده فروپاشی سه ماهه ایران را به رهبران کشورها می‌داد، ‌ایران بیش از سه سال با اتخاذ سیاست مقاومت حداکثری ایستادگی کرد و در نهایت این طراحان و مجریان سیاست فشار حداکثری بودند که با ناکامی کاخ سفید را ترک کردند.

طی ماه‌های اخیر و بعد از حضور بایدن در کاخ سفید وضعیت متناقضی رخ داده است. از یکسو شاهد اظهاراتی مبنی بر عدم موفقیت سیاست فشار حداکثری از سوی بایدن و همکاران وی هستیم، از سوی دیگر سیاست فشار حداکثری و بهره برداری و استفاده ابزاری از این سیاست همچنان ادامه دارد.از جهاتی اتخاذ این رویکرد متناقض از سوی بایدن با عنایت به مباحث سیاست داخلی آمریکا قابل درک است.به نظر می‌رسد دولت بایدن نگران پاسخگویی به جمهوری خواهان تندرو و لابی های صهیونیستی است.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه چند روز پیش با اشاره به رویکردهای مختلف روسای جمهوری آمریکا علیه ایران اظهار کرد: اوباما دریافت که «تحریم‌های فلج‌کننده» او، ایران و سانتریفیوژهای ایران را فلج نمی‌کند. ترامپ ساده‌لوحانه تصور کرد که «فشار حداکثری» چنین خواهد کرد. هرگز چنین نخواهد شد.

هرچند فرایند انتقال قدرت در ایران برگزاری نشست هفتم احیای برجام را به تاخیر انداخته است با این حال مذاکره کنندگان غربی باید درک کنند که به هر حال انتقال قدرت رویکردی زمانبر است. مهم پایبندی کشورها به اظهارات و تعهداتی است که می دهند. ایران همواره به تعهداتی که داده متعهد بوده است حتی در برجام ایران یک سال پس از خروج آمریکا و عدم ایفای تعهدات از سوی سایر شرکای برجام تعهدات برجامی خود را کاهش داد. با این حال ایران به کرات در مقاطع مختلف تاکید کرده که هرگاه طرف‌های مقابل به تعهدات خود برگردند ایران هم از کاهش تعهداتش عقب نشینی خواهد کرد. هرچند دولت کنونی آمریکا ظاهرا رویکرد متفاوتی نسبت به رییس جمهوری پیشن این کشور درباره توافق هسته ای اتخاذ کرده یا حداقل سیاست اعلامی آن احیای برجام بوده است با این حال مهم اتخاذ رویکرد عملی در این زمینه است. جو بایدن نباید برای اجرایی کردن تعهد انتخاباتی خود در زمینه بازگشت به توافق هسته‌ای ایران زمان را از دست ندهد و فکر استفاده از تحریم‌های ترامپ را از سر بیرون کند.

موضوع دیگری که ایران حق دارد نسبت به آن نگران باشد عدم تکرار عهدشکنی از سوی آمریکاییهاست. تجربه ترامپ نشان داد که آمریکا بدون توجه به اعتبار و آبرو و پرستیژ جهانی هرلحظه ممکن است به تعهدات خود پشت پا بزند از این جهت ایران حق دارد نگران عمل به تعهدات از سوی شرکای برجام باشد.

در همین زمینه روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی مدعی شد که در جریان مذاکرات احیای توافق هسته ای که برگزاری دور جدید آن نیز فعلا به تاخیر افتاده است، آخرین درخواست ایران آن است که آمریکا با بندی موافقت کند که خروج آمریکا از توافق هسته ای را مشروط به تاییدیه سازمان ملل می کند. طبق ادعای این روزنامه، ایران فکر می کند این اقدام ضروری است چون دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا به طور یک جانبه در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای خارج شد.

در مورد صحت ادعای این روزنامه تردید وجود دارد اما مطرح کردن چنین خواسته‌ای از سوی ایران با توجه به بدعهدی آمریکا غیرمنطقی نیست. هر چند که این روزنامه نوشته است که اجرای چنین بندی مطابق قوانین آمریکا نیست و رئیس جمهور آمریکا نمی تواند مانع تغییر سیاست اعضای آینده کنگره و رئیس جمهور آینده این کشور شود.

البته می توان گفت بهترین تضمین می‌تواند درس گرفتن مقامات آمریکایی از اشتباهات گذشته باشد، و این هشدار که اگر آمریکا بار دیگر اشتباهات گذشته را تکرار کند و از برجام خارج شود، ایران ممکن است با اقداماتی شدیدتر از قبل این عهد شکنی را جبران کند