آغاز مذاکرات برجامی از آبان؟

وضعیت مذاکرات وین هنوز روشن نیست اما گفته می‌شود که دولت سیزدهم تمایل دارد دور جدیدش در آبان ماه آغاز شود. از سوی دیگر تا این لحظه مشخص نیست که مسئول انجام مذاکرات چه فردی خواهد بود؟ آیا خود امیرعبداللهیان به عنوان وزیر امور خارجه این کار را انجام می‌دهد یا آنکه فرد دیگری مانند سعید جلیلی تعیین می‌شود یا حتی عباس عراقچی در این مسئولیت فعلا کارش را ادامه می‌دهد؟

محمدحسن قدیری ابیانه، سفیر پیشن ایران در مکزیک و استرالیا و تحلیلگر مسائل سیاست خارجی درباره این موضوع به «فردا» گفت: «دولت آقای رئیسی تازه تشکیل شده است و هنوز پرونده‌ها در حوزه سیاست خارجی باید مورد مطالعه دقیق قرار بگیرد و به‌خصوص اگرقرار باشد افرادی غیر از نفرات کنونی مسئولت انجام مذاکرات را در دست بگیرند، ضرورت دارد که جزئیات مذاکرات را مطالعه کنند؛ به این دلیل طبیعی است که از سرگیری مذاکرات برای سه ماه بعد تعیین شده است. مشکل زمانی دوچندان می‌شود که آقای ظریف حتی محتوای مذاکرات را در اختیار نمایندگان مجلس هم قرار نداده بود و حالا که مشی دولت کنونی با دولت آقای روحانی تفاوت دارد، باید مهلتی در نظر گرفته شود تا تیم جدید به جزئیات آنچه در مذاکرات گذشته است، مسلط شوند».

او درباره احتمال رفع تحریم‌ها بیان کرد: «یک تقسیم کاری میان آمریکا، اروپا، اسرائیل و دبیرکل سازمان انرژی اتمی صورت گرفته است و قرارشان رفع تحریم‌ها نیست. آنها می‌خواهند به اقتصاد ایران لطمه بزنند و هرگونه عقب‌نشینی ایران باعث فشار بیشتر از سوی آنها می‌شود. ایران در سال‌های اخیر امتیازات گسترده‌ای به غربی‌ها داده است و سراب امتیازات محدودی آن هم روی کاغذ گرفته است و دیدیم همان‌ها هم سرابی بیش نبودند. حالا همه این تجربیات را داریم و باید بدانیم که دیگر نباید امتیاز دیگری بدهیم و نه تسامحی در قبال غربی‌ها داشته باشیم».

این تحلیلگر مسائل دیپلماتیک در پاسخ به این پرسش که پس چرا غربی‌ها به این میزان اصرار بر آغاز دور جدید مذاکرات دارند، اظهار کرد: «دنیا متوجه شده است که این ترامپ بود که با سروصدای زیاد از برجام خارج شد. نقطه ضعف غربی‌ها همین است و می‌خواهند به نوعی جبرانش کنند اما نه جبران واقعی بلکه تمایل دارند ایران را مقصر عدم اجرای برجام نشان دهند و در کمال وقاحت بگویند این ایران بود که به وظایف برجامی‌اش عمل نکرد. ایران موضوعی به نام پروتکل الحاقی را داوطلبانه و به صورت موقت پذیرفته است اما غربی‌ها طوری رفتار می‌کنند که گویی ایران وظیفه دارد آن را رعایت کند و اگر رعایت نکند ایران را متهم به بدعهدی می‌کنند. همه اینها در یک چارچوب سنجیده می‌شود؛ آنکه غربی‌ها می‌خواهند مسئولیت را از گردن خود وانهند».

او ادامه داد: «حالا که بار دیگر می‌خواهیم وارد مذاکره شویم، باید بدانیم که اولا تحریم‌ها آن طور که مطلوب ماست، رفع نمی‌شود؛ پس باید از این تریبون استفاده کنیم تا چهره واقعی غربی‌ها را رسوا کنیم و مدام تأکید کنیم این غربی‌ها بودند که از انجام تعهدتشان سرباز زدند و برای تبیین این موضوع هیئت دیپلماتیک ما نیاز به همراهی یک تیم قوی رسانه‌ای دارد».

قدیری ابیانه در پایان درباره احتمال حضور سعید جلیلی در شورای عالی امنیت ملی و احیانا سپردن مذاکرات به این نهاد، گفت: «شایعاتی مبنی بر سپردن مذاکرات به شورای عالی امنیت ملی وجود دارد؛ هرچند تا اینجای کار وزیر خارجه گفته است که پرونده هسته‌ای در وزارت خارجه می‌ماند. حالا باید دید که چه پیش می‌آید. از طرفی زمزمه‌هایی مبنی بر حضور آقای جلیلی به عنوان دبیر این شورا هم به گوش می‌رسد. نظر من این است که اگر آقای جلیلی مذاکره‌کننده ارشد ایران باشد، دستِ‌کم غربی‌ها متوجه می‌شوند که دیگر نمی‌توانند سر ایران را کلاه بگذارند. به هر حال آقای جلیلی تجربه خوبی در امر مذاکره دارد. تا پیش از این دولت آقای روحانی و طرفدارانش مدام می‌گفتند که آقای ظریف مذاکرات را به سرانجام رساند. این چه به نتیجه‌رساندنی بود که در نهایت ایران با کلی تحریم‌ شدیدتر از قبل از مواجه شد؟ مذاکره برای ایران زمانی به نتیجه می‌رسد که تحریم‌ها رفع شود که چنین نشد. آقای ظریف حتی بعد از امضای برجام وقتی به مجلس آمد، گفت که طبق برجام تحریم‌ها لغو می‌شود و نمایندگان گفتند در متن آمده است تحریم‌ها تعلیق می‌شو و نه لغو. او زیر بار نرفت و بعد از آنکه متن برجام را نشانش دادند، گفت من این بخش را نخوانده بودم. یعنی در حالی که اصل برجام برای رفع تحریم ها بود او مدعی بود که متن را نخوانده امضا کرده است!

مذاکرات در دولت آقای روحانی اینگونه پیش می‌رفت. اما به هر حال حالا که دولت تغییر کرده است و رئیس‌جمهور خوبی هم روی کار آمده است، انتظار آن است ایران در مقام مذاکره به هیچ‌وجه هیچ امتیازی به غربی‌ها ندهد».