دو روش برای تولید محصولات گالوانیزه وجود دارد که شامل روش غوطه وری گرم و الکترولیت یا الکترو گالوانیزه می باشند. معمولاً در کشور ما از روش غوطه وری استفاده می شود؛ زیرا دستگاه های روش الکترولیت استانداردهای خاصی داشته و تولید با این روش توجیح اقتصادی ندارد. کارخانه های تولید کننده فولاد گالوانیزه در کشور شامل مجموعه فولاد مبارکه، کارخانه فولاد تاراز، امیرکبیر کاشان، ورق خودرو شهرکرد، فولاد دشتستان، نورد و لوله سمنان و شرکت صنایع هفت الماس می باشند.

محصولات گالوانیزه در همه این کارخانه ها با کیفیت بالایی تولید می شود، اما تفاوت در روش تولید سبب ایجاد تمایز در خواص و سایر ویژگی ها می شود. لازم به ذکر است برخی از گریدهای ورق گالوانیزه در همه کارخانه ها تولید نمی شوند. به طور مثال گرید DX56D تنها در شرکت ورق خودرو شهرکرد تولید می شود و مناسب برای کاربرد هایی است که نیاز به کشش و فرم دهی های بسیار دشوار و عمیق دارند. در ادامه به بررسی تخصصی 4 کارخانه تولید کننده ورق گالوانیزه در کشور می پردازیم.

شرکت فولاد مبارکه اصفهان

کارخانه فولاد مبارکه اصفهان یکی از مهم ترین تولید کنندگان فولاد گالوانیزه در کشور به شمار می آید. این مجموعه تولید این محصولات را با دقت و کنترل بالایی حتی در دسته بندی انجام می دهد؛ در نتیجه محصولات نهایی آن از کیفیت بالایی برخوردار می باشند. از سوی دیگر مجموعه فولاد مبارکه فعالیت خود را از سال 1379 آغاز کرده و بیش از 30 سال سابقه دارد. همچنین ظرفیت تولید این فلزات در فولاد مبارکه حدود 200 هزار تن به صورت سالیانه است.

ضخامت ورق های گالوانیزه فولاد مبارکه از 18/0 تا 16 میلی متر متغیر هستند و عرض آن ها نیز 1000 و 1250 میلی متری است. قیمت ورق گالوانیزه فولاد مبارکه اصفهان با توجه به کیفیتی که دارد، مناسب می باشد. از جمله خواصی که سبب محبوبیت محصولات این مجموعه شده اند می توان به استحکام بالا، ضخامت متنوع، مقاومت در برابر زنگ زدگی، خوردگی و رطوبت، خاصیت رنگ پذیری بالا و... اشاره کرد.

همچنین نرخ فولاد گالوانیزه سایر تولید کنندگان نیز در برخی موارد بر اساس مجموعه فولاد مبارکه تعیین می شود. این مجموعه با داشتن سابقه و محصولات با کیفیت دارای خط تولید نورد گرم و سرد است. همچنین انواع ورق های فلزی را به صورت شیت و کلاف در ابعاد مختلف تولید و عرضه می کند.

از سایر مشخصات فولاد گالوانیزه در این مجموعه می توان به درجه استحکام آن اشاره کرد که بسیار بالا می باشد. کیفیت سطحی این محصولات نیز از نظر شفافیت و صیقلی بودن سبب رنگ پذیری بهتر آن ها شده است. دارا بودن کیفیت داخلی مناسب و ترکیب شیمیایی آلیاژ آن نیز از ناخالصی غیرفلزی پایینی برخوردار بوده و دارای مقاومت خستگی خوبی است.

شرکت صنایع هفت الماس

دومین کارخانه برتر در تولید ورق گالوانیزه شرکت صنایع هفت الماس می باشد. فعالیت و تمرکز این مجموعه بیشتر برای تولید فولاد گالوانیزه با ضخامت 4/0 تا 3 میلی متر و عرض های 1000 و 1250 میلی متر می باشد. تولیدات هفت الماس حدود 15 درصد از نیاز داخلی کشور را برطرف کرده و در حدود 20 تا 40 درصد از محصولات آن نیز به سایر کشورها صادر می شود.

همچنین جالب است بدانید در روش تولید غوطه وری گرم، پس از سرد شدن پوشش روی، طرح هایی بر اثر این فلز بر سطح محصول به وجود می آید که با نام اسپانگل یا گل گالوانیزه شناخته می شوند و نوعی عیب در محصول هستند. اسپانگل ها با توجه به سرعت سرد شدن پوشش روی یا درجه خلوص آن تشکیل می شوند.

لازم به ذکر است محصولات گالوانیزه کارخانه هفت الماس با اسپانگل ها یا گل های مختلف (بدون گل، گل ریز، گل متوسط و گل درشت) تولید می شوند و هر تولید کننده یا خریدار بر اساس نیاز خود آن ها را سفارش می دهد. طول عمر فولاد گالوانیزه این مجموعه نیز به علت داشتن پوشش روی بر سطح آن ها تا 50 سال نیز می رسد.

البته نوع محافظت از پوشش روی در کارخانه هفت الماس به دو صورت روغن اندود کردن محصول و کروماته کردن یا هوادهی آن انجام می گیرد. همان طور که می دانید کروماته یا هوادهی جهت تثبیت پوشش روی ورق گالوانیزه و میزان چسبندگی آن انجام می شود. همچنین این محصول به صورت فرم دار و در اشکال مختلف و به صورت کلاف (گویل)، برش خورده (شیت)، سینوسی ذوزنقه ای و نواربری یا اسلیت عرضه می شود.

هر چه این طرح ها ریزتر باشند، قیمت ورق گالوانیزه بالاتر است؛ زیرا سبب تثبیت خواص گالوانیزاسیون می شوند. همچنین نبودن گل یا ریز بودن آن باعث براقی و زیباتر شدن سطح شیت خواهد شد. محصولات مجموعه هفت الماس به صورت بدون گل، گل ریز، گل متوسط و درشت تولید و عرضه می شوند. طول عمر آن ها نیز در حدود 50 سال می باشد. همچنین در کارخانه هفت الماس به منظور جلوگیری از آسیب پذیری پوشش گالوانیزه، آن ها را به دو صورت روغن اندود شده و کروماته شده عرضه می نمایند. همچنین فولاد گالوانیزه هفت الماس در اشکال مختلف و به صورت کلاف (گویل)، برش خورده (شیت)، سینوسی ذوزنقه ای و نواربری یا اسلیت عرضه می شود.

شرکت فولاد تاراز شهرکرد

مجموعه فولاد تاراز نیز فعالیت خود را از سال 1395 آغاز کرده است. از مزیت های ورق گالوانیزه این مجموعه که دارای یک خط تولید با نام گالواتاراز می باشد، می توان به مقاومت بسیار بالا، رنگ پذیری فوق العاده، عرضه به صورت بدون گل و گل ریز، ضخامت کم، داشتن سطح صاف و صیقلی و فرم پذیری بالا اشاره کرد. البته پیش از اطلاع از قیمت ورق گالوانیزه تاراز شهرکرد (https://www.ahaninfo.ir/products/%D9%88%D8%B1%D9%82-%DA%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B2%D9%87/8-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%B2 ) باید ابتدا کاربری نهایی و مورد نظر خود را مشخص کرده تا یک محصول با کیفیت همراه با مشخصات فنی مناسب را خریداری نمایید.

بیشترین استفاده از محصولات گالوانیزه این مجموعه برای تولید شیت های رنگی و در نتیجه تولید لوازم خانگی و لوازم خودروسازی مانند بدنه و شاسی می باشد. سایر خاصیت های ورق گالوانیزه این مجموعه شامل استفاده از کروم 3 ظرفیتی است که برای تثبیت پوشش روی بر سطح ورق اعمال می گردد؛ زیرا در برخی از کارخانه ها از کروم 6 ظرفیتی استفاده می شود که سرطان زا می باشد و سبب آلودگی آب های زیر سطحی و آسیب های محیط زیستی خواهد شد.

به طور کلی پس از فرآیند تولید ورق گالوانیزه به علت به کارگیری فلز روی و سرب بر سطح این محصول، طرح هایی در پایان فرآیند به وجود می آید که نوعی عیب ورق به شمار می آیند. هر چه میزان گل گالوانیزه یا اسپانگل ها درشت تر و بزرگ تر باشد، به نوعی ورق گالوانیزه دارای عیوب بیشتری بوده و این مورد سبب کاهش مقاومت آن خواهد شد.

کارخانه فولاد تاراز با به کارگیری میزان سرب کمتر برای فلزات خود، سبب تولید محصولات گالوانیزه به صورت بدون گل و گل ریز شده است. همچنین فلز سرب بسیار مضر برای بشر و محیط زیست بوده و خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.

تکنولوژی مهمی که در کارخانه تاراز وجود دارد، مربوط به واحد الکترو دیگریزینگ، شرایط مناسب کوره از نظر نقطه شبنم و حداقل بودن میزان اکسیژن در جو می باشد. این موارد سبب انجام عملیات حرارتی بالا بر روی فولاد گالوانیزه و پدید آمدن یک سری خواص مکانیکی مطلوب برای آن ها خواهد شد. همچنین این فلزات در تست های کشش، ضربه، خم پذیری و چسبندگی پوشش بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی می باشند.

کارخانه فولاد امیرکبیر کاشان

یکی از قدیمی ترین و با سابقه ترین تولید کنندگان ورق گالوانیزه در کشور، کارخانه فولاد امیرکبیر کاشان می باشد که این فلزات را به سه صورت رول، شیت مسطح و شیت فرم دار تولید عرضه می کند. با این وجود نوع فعالیت این مجموعه بیشتر برای تولید فولاد گالوانیزه، آنیل، اسیدشویی و نورد سرد می باشد. ظرفیت تولید هر کدام از این محصولات از جمله ورق اسیدشویی 300 هزار تن، آنیلینگ 150 هزار تن، نورد سرد 250 هزار تن و گالوانیزه 100 هزار تن در سال می باشد.

محصولات گالوانیزه مجموعه فولاد امیرکبیر کاشان از جمله با کیفیت ترین در بازار می باشد و بیشتر به صورت گل درشت تولید می شود؛ در نتیجه می توان گفت قیمت ورق گالوانیزه کاشان (https://www.ahaninfo.ir/products/%D9%88%D8%B1%D9%82-%DA%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B2%D9%87/2-%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86)  از سایر مجموعه ها به علت داشتن کیفیت و سابقه بیشتر، بالاتر است. کاربرد محصولات این مجموعه نیز بیشتر برای صنعت خودروسازی، ساخت لوازم خانگی، تولید لوله و پروفیل، کابینت سازی و در کل کاربردهای سبک و گسترده است.

مجموعه آهن اینفو مرجع تخصصی و نمایندگی فروش ورق گالوانیزه کاشان در کشور می باشد که همواره در تلاش برای ارائه محصولات این مجموعه با کیفیت درجه 1 به خریداران و مقاضیان می باشد.

کارخانه ورق خودرو شهرکرد

مجموعه ورق خودرو شهرکرد یکی از کارخانه های معتبر در استان چهارمحال بختیاری است. این مجموعه در سال 1391 جهت تولید گریدهای مختلف محصولات گالوانیزه و صنعتی تأسیس گردید. محصولات این کارخانه بر اساس دو استاندارد EN 10326:2000 و EN10327:2004 و تکنولوژی روز اروپا تولید و عرضه می شوند.

در واقع تنها کارخانه ای که تمامی گریدهای ورق گالوانیزه را به صورت تخصصی و با کیفیت عالی تولید می کند، ورق خودرو شهرکرد است. بیشترین کاربرد محصولات این مجموعه در صنعت خودروسازی به کار برده می شود، اما در صنایع دیگری مانند تولید لوازم خانگی و ساخت و ساز نیز کاربرد دارد. گریدهای گالوانیزه تولیدی در کارخانه ورق خودرو شهرکرد همراه با ویژگی هایی که دارند، شامل موارد زیر می باشند:

·DX51D  (گرید فرم دهی و کششی)

مناسب جهت تولید پروفیل و عملیات سخت خمشی با خاصیت خمش ‌پذیری 

·DX52D  (گرید نیمه کششی)

این گرید مناسب عملیات ‌های ساده کششی و شکل‌دهی بیشتر نسبت به نوع اول است. 

·DX53D (گرید کششی)

مناسب برای عملیات کششی دشوارتر از نوع دوم بوده و دارای خاصیت ضد پیری (NON-aging) است.

·DX54D  (گرید کشش عمیق)

مناسب جهت کشش ‌های عمیق 

·DX56D (گرید کششی فوق عمیق)

مناسب برای فرم دهی و عملیات کششی عمیق و بسیار دشوار که تنها در کارخانه فولاد شهرکرد تولید می شود.

سایر ویژگی های ورق گالوانیزه شهرکرد شامل مقاومت بالا در برابر خوردگی، رطوبت، زنگ زدگی، استحکام بالا در برابر آتش، فرم پذیری بالا و رنگ پذیری فوق العاده هستند و به همین علت در صنایع مهمی مانند خودروسازی بیشتر به کار برده می شوند. لازم به ذکر است مواد اولیه جهت ساخت این محصولات در این کارخانه از ورق های با کیفیت بوده و به طور معمول از مجتمع فولاد مبارکه واقع در اصفهان به دست می آید.

ظرفیت تولید فولاد گالوانیزه کارخانه شهرکرد نیز حدود 400 هزار تن به صورت سالیانه بوده و به علت داشتن کیفیت مناسب صادرات آن ها نیز به کشور هایی مانند عراق، افغانستان، پاکستان و امارات انجام می شود. این شرکت موفق به ایجاد اشتغال به صورت مستقیم برای 400 نفر و به صورت غیر مستقیم برای 4000 نفر شده است. سهام دار این مجموعه نیز کارخانه فولاد مبارکه است و به صورت ماهیانه 15 هزار تن ورق خودرو برای شرکت های خودرو سازی مانند ایران خودرو و ساپکو از طریق کارخانه شهرکرد ارسال می شود.

ورق گالوانیزه دشتستان

کارخانه فولاد دشتستان نیز واقع در استان اصفهان محصولات گالوانیزه را با کیفیت بالایی تولید می کند. استاندارد تولید در این مجموعه بر اساس EN1042  و  EN1047بوده و نحوه عرضه آن ها به صورت رول و همچنین در انواع ساده و رنگی است. با این وجود می توان گفت استانداردها و روش های تولید در هر کارخانه ارتباط مستقیمی با ویژگی ها و کاربردهای نهایی هر محصول دارد.

ضخامت رول های گالوانیزه دشتستان نیز متغیر است و بین 4/0 تا 5/1 میلی متر می باشد. عرض آن ها نیز در حدود 1000 و 1250 میلی متر بر اساس سفارش خریدار مشخص می شود. طول محصولات گالوانیزه نیز در همه کارخانه های تولید کننده این فلزات متغیر و بر اساس میزان تقاضا تولید می شود.

کاربرد ورق های گالوانیزه دشتستان مانند سایر تولید کنندگان در تولید لوازم خانگی، تولید محصولات رنگی و شیروانی، کابینت سازی، سوله سازی، تولید بدنه و شاسی خودرو، ساخت و ساز و ... است. برای محاسبه وزن محصولات گالوانیزه دشتستان نیز می توانید از فرمول محاسبه وزن ورق های فولادی استفاده کنید.

با این وجود توجه داشته باشید، در محاسبه وزن این فلزات، میزان پوشش روی به صورت جداگانه محاسبه می شود. البته با وجود ضخامت میکرونی که دارد، سبب مقاومت فولاد گالوانیزه در برابر رطوبت، خوردگی و زنگ زدگی می باشد و یکی از دلایل اصلی استفاده از این فلز در فضاهایی است که در معرض رطوبت شدید قرار دارند.

ویژگی های ورق گالوانیزه

یکی از برترین ویژگی های فولاد گالوانیزه داشتن سطح ظاهری صاف، شفاف و صیقلی می باشد که سبب چسبندگی پوشش روی و سایر پوشش ها مانند رنگی بر روی آن می شود. این محصول ظاهری شبیه به محصولات روغنی و اسیدشویی دارد، اما به علت غوطه وری در فلز روی، رنگی مایل به خاکستری دارد.

همین موضوع سبب قابلیت تشخیص این فلزات از سایر محصولات مانند سیاه و روغنی شده است. این فلزات قابلیت جوشکاری، برش کاری و فرمینگ نیز داشته که سبب تولید ورق های شیروانی با انواع فرم ها و نصب بر روی سقف های مختلف و سایر کاربردها شده است. سایر خواص و ویژگی های این محصول شامل موارد زیر هستند.

·مقاومت بالا در برابر خوردگی

به طور کلی فولاد گالوانیزه دارای پوششی از فلز آهنی روی است که سبب افزایش استحکام این فلز در برابر خوردگی، زنگ زدگی، رطوبت و آب می ‌شود. این خاصیت سبب استفاده از این محصول در محیط هایی شده است که در معرض رطوبت و خوردگی قرار دارند.

·قابلیت خم شدن و فرم پذیری

قابلیت خم شدن و فرم پذیری این محصول آن را برای کاربرد در صنایعی مانند ساخت و تولید خودرو، تجهیزات برقی، و ساختمانی آماده می کند؛ زیرا حرارت زیادی را متحمل می شود تا به این درجه دست یابد.

·مقاومت بالا در برابر آتش

از سوی دیگر ورق های گالوانیزه طی فرآیند نورد سرد و سپس غوطه وری در جها قرار گیری پوشش روی بر سطح آن ها در برابر تماس کوتاه و بلند مدت محصولات قابل احتراق در دمای بالاتر از 500 درجه سانتی گراد مقاومت دارند.

کاربردهای ورق گالوانیزه

مزیت ها و ویژگی های ورق گالوانیزه سبب محبوبیت این فلزات در صنایع مختلف و متنوع شده است. همچنین قیمت مقرون به صرفه آن ها سبب کاهش هزینه ها در نهایت خواهد شد. کاربرد این محصولات فولادی بسیار وسیع بوده و گستردگی استفاده را نیز باید در مزایای آن ها جستجو کرد.

البته لازم به ذکر است اهمیت بسته بندی ورق گالوانیزه بسیار بالا می باشد؛ زیرا در مواردی یک فلز با کیفیت بسیار بالا تولید می شود، اما نداشتن اطلاعات در مورد بسته بندی و رعایت نکردن نکات فنی در زمان نگهداری، سبب از بین رفتن خواص و نفوذ عواملی مانند رطوبت در بین آن ها می شود. در نتیجه پوشش روی از بین رفته و مقاومت این فلزات نیز کاهش می یابد. در ادامه به تعدادی از موارد کاربرد این محصول اشاره شده است:

• صنایع لوازم‌ خانگی و تجهیزات آشپزخانه مانند تجهیزات سرمایشی (یخچال، کولر، کانال‌ های تهویه و ... ) و لوازم شوینده (ماشین لباسشویی، ماشین ظرف‌ شویی، کابینت و ...)
• صنایع برق و الکترونیک: از جمله برای سینی کابل، پوشش سیم و ...
• صنعت خودروسازی و موتوری: در قطعات بدنه خودرو به عنوان مثال در بدنه، سقف و .... و همچنین در تولید قطعات دوچرخه و موتور سیکلت کاربرد دارد.
• موارد ساختمانی و سوله های صنعتی و غیر صنعتی مانند ساندویچ پانل ها‌، پوشش سقف ها، پیچ و مهره، ابزار و سیم و ... ، ساختمان های اسکلت فولادی و سازه هایی مانند بالکن، تراس، راه پله، سکو، نرده و ...
• تجهیزات ترافیکی مانند: گارد ریل‌ ها، تابلو های راهنمایی و...
• سازه های سیلو
• تولید انواع مخازن ساکن یا متحرک، مانند مخازن تانکرسازی
• تولید انواع مقاطع طویل مانند پروفیل و لوله
• ساخت لوله های انتقال آب صنعتی و خانگی

فرآیند گالوانیزاسیون

با وجود توضیحات ذکر شده دو روش کلی برای تولید ورق های گالوانیزه وجود دارد که شامل غوطه وری گرم و الکترولیت می باشند. در کشور ما به علت صرفه جویی در هزینه و مصرف انرژی از روش اول استفاده شده که البته پیش از انجام آن یک سری مراحل برای آماده سازی شیت های گالوانیزه انجام شده تا سبب چسبندگی پوشش روی و ماندگاری آن شود.

مراحل آماده سازی ورق های گالوانیزه شامل چربی زدایی و حذف ناخالصی ها، گالوانیزه کردن و عملیات تکمیلی یا رنگ آمیزی که مربوط به تولید ورق های گالوانیزه رنگی یا شیروانی رنگی است، می باشد. این محصولات نیز کاربردهای زیادی را بسته به طرح و فرمی که بر روی آن ها اعمال می شود، به خود اختصاص می دهند.

پس از انجام مراحل آماده سازی، ورق های گالوانیزه در حوضچه های مذاب حاوی فلز روی وارد می شوند و پس از مدت زمان مشخصی بیرون آورده می شوند. سپس طی مراحلی خنک شدن و خشک کردن آن ها انجام شده و برای بسته بندی و ارسال به انبار آماده می گردند. عرضه این فلزات نیز در ضخامت 3/0 تا 3 میلی متر و با عرض 100 و 125 سانتی متری صورت می گیرد.

جمع بندی

در نهایت می توان گفت محصولات گالوانیزه در هر کارخانه ای به صورت استاندارد تولید می شوند، اما هر کدام برای برخی از کاربرد ها مناسب تر می باشد. پیش از خرید هر محصول بهتر است با کارشناسان مجموعه آهن اینفو مشورت کرده تا یک محصول با کیفیت و مناسب را سفارش دهید؛ زیرا هر کارخانه مواد اولیه، روش و استانداردهای متفاوتی را برای تولید این فلز به کار می برد و هر شخص باید بداند برای کاربری مد نظر خود، چه گرید، ضخامت، عرض و فرم ورق گالوانیزه را خریداری نماید.