تاثیرات تغییرات اقلیمی بر صنعت قهوه: بررسی عمیق و راهکارهای مقابله

برای بیشتر مردمان دنیا یک روز خوب با یک فنجان قهوه شروع می شود. قهوه یکی از پرمصرف ترین نوشیدنی های جهان است و مانند نفت و فلزات گران بها در بازار های جهانی معامله می شود. اما تغییرات جهانی آب و هوا این گیاه ارزشمند را در معرض ریسک قرار داده است.

در مصاحبه ای که یکی از خبرگزاری های ترکیه با یک دانشمند شاغل در مرکز جهانی تحقیقات قهوه انجام داد عمق این تاثیرات مورد بحث و گفت و گو قرار گرفته است که در این خبر به آن خواهیم پرداخت.

دو گونه عربیکا و روبوستا و تاثیرات تغییر اقلیم روی آنها

دو گونه قهوه عربیکا و روبوستا استفاده تجاری دارند. گونه عربیکا که نوع با کیفیت تر و گران تر قهوه نیز است به شدت به تغییرات اقلیمی حساس است. گونه عربیکا در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۵ درصد تولید جهانی قهوه را به خود اختصاص داده است.

قهوه عربیکا در ارتفاعات بلند کشت می شود و نیاز به رطوبت و دمای پایین دارد و این موارد در حال تغییر هستند. با افزایش جهانی دما در مناطق تحت کشت قهوه باردهی درختان قهوه کمتر می شود. علاوه بر این، محصول حاصل از کیفیت کمتری برخوردار است و به آفات و بیماری ها حساس تر می شود. این موارد بر طعم و مطلوبیت قهوه تولیدی نیز تاثیر زیادی می گذارند.

بر همین اساس می توان گفت تغییرات اقلیمی بیشترین آسیب را به گونه عربیکا خواهند زد. گونه روبوستا در برابر آب و هوای خشک و گرم مقاومت بیشتری دارد و آسیب کمتری خواهد دید.

بر اساس گفته دانشمندان تغییرات اقلیمی بزرگترین تهدید برای آینده صنعت قوه است. بر اساس گزارشات با افزایش تقاضای جهانی قهوه و کاهش تولید آن به علت تغییرات اقلیمی در دو دهه آتی با کمبود شدید قهوه در جهان مواجه خواهیم شد.

تغییرات اقلیمی چه تاثیری بر بازار قهوه در ایران می گذارد؟

در ایران نیز در ۵ سال گذشته روند واردات قهوه شدت بسیار زیادی گرفته و کسب و کار های زیادی حول قهوه شکل گرفته اند. حتی در این بین برخی کسب و کارها به طور تخصصی به فروش انواع متفاوت قهوه های عربیکا از کشور های مختلف مشغول هستند که آینده این کسب و کار ها با توجه به تغییرات اقلیمی در حاله ای از ابهام قرار گرفته است.

چنانچه پیش بینی دانشمندان درست از آب در بیایید ممکن است شغل های زیادی در رابطه با صنعت قهوه در ایران آسیب ببیند. بنابراین می توان نتیجه گرفت تغییرات جهانی آب و هوا از این طریق نیز به بازار ما آسیب خواهد زد.

کدام مناطق کشت قهوه بیشترین آسیب را خواهند دید؟

تغییرات اقلیمی جهانی تقریبا تمام مناطق تحت کشت قهوه را متاثر می کنند. برخی از مناطق گرم تر و خشک تر و برخی دیگر سردتر و مرطوب تر خواهند شد. اما نکته مهم این است که همه مناطق شرایط شدیدتری نسبت به گذشته را تجربه خواهند کرد.

با توجه به گزارشات بخش غذا و کشاورزی سازمان ملل بیشترین تولید قهوه در نیمکره جنوبی زمین انجام می شود اما بیشترین مصرف آن در نیمکره شمالی زمین است.

برزیل، کلمبیا و ویتنام بزرگترین تولید کننده های قهوه در جهان هستند. در حالی که بیشترین واردات و مصرف قهوه در اروپا و آمریکای شمالی انجام می شود.

اقتصاد های در حال رشد مانند چین تقاضای جهانی قهوه به خصوص انواع اسپشیالیتی را افزایش داده اند و برای پاسخ به این تقاضا نیاز به نوآوری و توسعه روش های نوین کشت قهوه است.

شدت تغییرات اقلیمی در چه حد است؟

می توان گفت وضعیت اصلا خوب نیست و این تغییرات در اوج خود قرار گرفته است. هر چند توافقاتی در سطح جهان برای کمتر کردن بحران انجام گرفته اما همچنان نتیجه مطلوب حاصل نشده و اوضاع با شیب تندی به سمت وخیم تر شدن در حال حرکت است.

در حال حاضر گاز های گلخانه ای در بیشترین غلظت خود در ۲ میلیون سال گذشته قرار دارند و از سال ۱۸۰۰ تا به امروز دمای زمین ۱.۱ درجه سانتیگراد گرم تر شده است. دهه گذشته گرم ترین دهه تاریخ زندگی انسان روی زمین بوده است.

راهکار مقابله با تاثیر بحران تغییرات جهانی آب و هوا بر صنعت قهوه چیست؟

پیشبینی می شود در سال 2024 میلادی 171.4 میلیون گونی 60 کیلویی قهوه در جهان تولید شود. این عدد 6.9 میلیون گونی از سال 2023 بیشتر است. همچنین تقاضای جهانی در این سال نیز به 169.5 گونی 60 کیلویی قهوه افزایش خواهد یافت. اما برای 12 سال آینده پیش بینی ها حاکی از کمبود 26.5 میلیونی قهوه است.

یکی از توصیه های محققین برای مقابله با اثرات بحران اقلیمی بر صنعت قهوه حفظ گونه های ژنتیکی و بانک ژن گیاه قهوه است. به کمک اصلاح دائم ژنتیکی ممکن است به رقم های جدیدی از قهوه دست پیدا کنیم که تاب آوری بیشتر در مقابل تغییرات آب و هوایی داشته باشند.

دانشمندان عقیده دارند تغییرات مهمی باید در این صنعت برای عبور از بحران صورت پذیرد. کشاورزان قهوه نیازمند کمک های مالی و بیمه در برابر تغییرات ناگهانی آب و هوا هستند. به این ترتیب این کشاورزان فرصت کشت و آزمایش گونه های مقاوم تر را پیدا خواهند کرد. به عقیده محققین یکی از دلایل وضع موجود سرمایه گذاری ناکافی در گذشته برای تولید ارقام جدید قهوه است.

مصرف کنندگان قهوه نیز با خودداری از خرید از واسطه ها و خرید مستقیم از رستر هایی که با کشاورزان همکاری می کنند می توانند از کشاورزان حمایت کرده و آنها را برای عبور از بحران یاری دهند.

بسیاری از کشاورزان به علت مشکلات مالی در حال تخریب مزارع قهوه خود و تبدیل آن به مزارع گیاهان دیگر هستند. به علت اینکه درخت قهوه حداقل 5 سال زمان برای باردهی نیاز دارد خسارت حاصل از این مسئله می تواند به بحران کمبود قهوه در آینده دامن بزند. به همین علت است که حمایت از کشاورزان یکی از اقدامات مهم برای جلوگیری از کمبود جهانی قهوه است.

جمع بندی

آینده صنعت قهوه در جهان به علت تغییرات اقلیمی با بحران جدی مواجه است. این بحران دامن کسب و کارهای ایرانی فعال در صنعت قهوه را نیز خواهد گرفت. برای حل این بحران به یک اراده در سطح جهانی نیاز است و راهکار های مختلفی برای آن توصیه شده است. در میان این راهکار ها تولید ارقام مقاوم گیاه قهوه و توانمند سازی و حمایت از کشاورزان برای کشت و آزمایش این ارقام از بهترین راه حل ها هستند.