صرافی ارز دیجیتال یک سرویس اینترنتی است که به مردم اجازه می‌دهد پول نقد را به رمز ارز (و بلعکس) تبدیل کنند. به طور کلی می‌توان صرافی های ارز دیجیتال را به سه دسته اصلی متمرکز (Centralized) یا CEX، غیر متمرکز (Decentralized) یا DEX و ترکیبی (Hybrid) یا HEX تقسیم کرد. این پلتفرم‌ها هر کدام مزایا و معایب مختلفی دارند که در ادامه اطلاعات بیشتری در موردشان ارائه خواهیم کرد.

صرافی‌ های متمرکز ارز دیجیتال

صرافی های متمرکز یا CEX یکی از شناخته شده‌ترین انواع صرافی ارز دیجیتال هستند که نقش واسطه را بین خریدار و فروشنده ایفا می‌کنند. این پلتفرم‌ها وظیفه نگهداری دارایی‌های کاربران را بر عهده می‌گیرند و به همین دلیل جزو اهداف اصلی هکرهای حرفه‌ای محسوب می‌شوند.

به طور کلی، برای ثبت سفارش در یک صرافی رمز ارز دیجیتال متمرکز مراحل زیر دنبال خواهد شد:

·        کاربر برای صرافی پول ارسال می‌کند.

·        صرافی مانند بانک یا یک فرد مورد اعتماد، پول را برای شما نگهداری می‌کند.

·        کاربر قیمت‌های اعلام شده در صرافی را بررسی می‌کند.

·        با توجه به قوانین صرافی، احتمالا تبدیل یک یا چند نوع پول فیات به ارز دیجیتال امکان پذیر خواهد بود.

·        کاربر سفارش خود را ثبت می‌کند.

·        صرافی با توجه به حجم سفارش، فروشنده (یا خریداری) برای سفارش پیدا می‌کند.

·        تراکنش انجام می‌شود و طرفین معامله دارایی مورد نظر خود را دریافت می‌کنند.

توجه داشته باشید که بیشتر صرافی‌های متمرکز جفت‌های کریپتو/کریپتو ارائه می‌کنند، اما پلتفرم‌های کمتری جفت‌های فیات/کریپتو دارند. افراد تازه‌کاری که می‌خواهند با انواع صرافی های ارز دیجیتال آشنا شوند، عموما تصمیم می‌گیرند از پلتفرمی استفاده کنند که از معاملات کریپتو/فیات پشتیبانی می‌کند. به همین دلیل بود که در سال‌های 2017 و 2018 شاهد افزایش محبوبیت صرافی‌هایی بودیم که انجام این نوع معاملات را امکان پذیر کرده بودند. بایننس، کوین بیس و کراکن از جمله بزرگترین صرافی‌های متمرکز هستند که برای انواع معاملات رمز ارزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 صرافی‌ های غیر متمرکز ارز دیجیتال

صرافی غیر متمرکز یا DEX یکی دیگر از انواع محبوب صرافی ارز دیجیتال است. بر خلاف صرافی‌های متمرکز، این نوع پلتفرم وظیفه نگهداری دارایی‌های شما را بر عهده نمی‌گیرد. یک صرافی DEX در واقع بازاری است که برای ایجاد ارتباط مستقیم میان فروشنده و خریدار ایجاد شده است. تراکنش‌های این بازار نیز بدون دخالت شخص ثالث و به صورت مستقیم انجام می‌شوند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که صرافی‌های غیر متمرکز انجام معاملات همتا به همتا (P2P) را امکان پذیر می‌کنند.

در صرافی غیر متمرکز دارایی‌ها تا زمان تایید شدن تراکنش توسط دو طرف، در کیف پول کاربران باقی خواهند ماند و تنها در صورت تایید شدن تراکنش توسط دو طرف معامله، برای مبادله ارسال خواهند شد. کاربران این پلتفرم‌ها می‌توانند سفارشات خرید یا فروش خود را با قیمت دلخواه ثبت کنند و در صورتی که فردی یکی از سفارش‌ها را قبول کند، معامله انجام خواهد شد.

احتمال هک شدن یک صرافی DEX بسیار کمتر از یک صرافی CEX است، اما از طرف دیگر کاربر وظیفه امن نگه داشتن دارایی‌ها و کیف پول خود را بر عهده می‌گیرد. البته باید بدانید که صرافی های غیر متمرکز معمولا نقدینگی کمتری دارند و تعداد کاربرانشان هم از صرافی‌های متمرکز کمتر است. از میان برترین صرافی‌های DEX می‌توان به یونی سواپ، پنکیک سواپ و dYdX اشاره کرد.

صرافی‌ های ترکیبی

در گذشته انواع صرافی ارز دیجیتال به دو دسته متمرکز و غیر متمرکز تقسیم می‌شد. اما حالا نسل جدیدی از پلتفرم‌های معاملاتی تحت عنوان صرافی‌های ترکیبی یا HEX ایجاد شده است. این نوع صرافی جدید قرار است ترکیبی از مزایای پلتفرم‌های متمرکز و غیر متمرکز را در اختیار کاربران قرار دهد. بنابراین در یک پلتفرم HEX، کاربردها و نقدینگی بالای صرافی‌های متمرکز در کنار حریم خصوصی و امنیت بالای صرافی‌های غیر متمرکز ارائه خواهد شد.

اولین صرافی HEX در سال 2018 و تحت عنوان کورکس (Qurrex) فعالیت خود را آغاز کرد. تیم توسعه دهنده این صرافی در سال 2016 تشکیل شده بود و اعضای آن متخصصان بازارهای فارکس، توسعه دهندگان پلتفرم‌های معاملاتی و موسسان صرافی‌های فیوچرز بودند. همه این افراد باتجربه پتانسیل ترکیب شدن بهترین ویژگی‌های انواع صرافی های ارز دیجیتال را دیدند و تصمیم گرفتند نسل جدیدی از صرافی‌های رمز ارزی را توسعه دهند.

جمع بندی

کاربران دنیای کریپتوکارنسی معمولا بر اساس نیازهای خود از یک یا چند مورد از انواع صرافی ارز دیجیتال استفاده می‌کنند. برای مثال اگر کاربری به حریم خصوصی اهمیت می‌دهد و اعتماد به نفس کافی برای امن نگه داشتن دارایی‌های خود دارد، از صرافی‌های غیر متمرکز یا DEX استفاده خواهد کرد. و اگر کاربر دیگری قصد داشته باشد دارایی‌های خود را به یک پلتفرم معتبر با میزان نقدینگی بالا واگذار کند، از صرافی‌های متمرکز یا CEX استفاده خواهد کرد. لازم به ذکر است که در یک صرافی CEX همیشه مشتری برای سفارش شما وجود دارد، اما در صرافی DEX ممکن است مدتی برای پیدا شدن طرف دوم معامله در انتظار بمانید. در مقابل کارمزدی که در صرافی‌های غیر متمرکز می پردازید، از کارمزدهای صرافی‌های متمرکز بسیار کمتر است.

صرافی‌های ترکیبی یا HEX هم قرار است ترکیبی از مزایای پلتفرم‌های معاملاتی DEX و CEX را ارائه کنند، ولی در حال حاضر محبوبیت چندانی میان کاربران ندارند و شاید به زمان و توسعه بیشتری نیاز داشته باشند.