وال استریت ژورنال:خاورمیانه آبستن حوادث غیر قابل پیش بینی است

در آستانه بازگشت ترامپ به کاخ سفید، گمانه‌زنی‌ها درباره رویکرد احتمالی مهان تازه کاخ سفید در ارتباط با خاورمیانه افزایش یافته است. در شرایط کنونی برنامه هسته‌ای ایران و عادی سازی روابط عربستان با اسرائیل در اولویت‌های رئیس جمهوری تازه آمریکا قرار دارد و بعید است ترامپ برای عبور از این دو چالش به استراتژی پیشین خود متوسل شود.

وال استریت ژورنال با انتشار یادداشتی نوشت، خاورمیانه همیشه آبستن رخدادهای غیر قابل پیش بینی است؛ عدم قطعیت‌هایی که جهان را در حیرت فرو برده است. با پیچیده‌تر شدن معادلات امنیتی منطقه، تردیدها درباب اجرایی شدن تعهد ترامپ نسبت به حراست از امنیت منطقه افزایش یافت.

 در 45 سال گذشته، معادلات جهان هرگز اینقدر پیچیده و غیرقابل تصور نبود است. چین برای حمله به تایوان خیز برداشته است. کره شمالی در حال اعزام نیرو برای جنگ در اوکراین است. کره جنوبی با بحران استیضاح رئیس جمهوری روبرو است. رهبران اروپایی ضعیف هستند. ایالات متحده اساساً بدون رئیس جمهور است.

همه این بحران ها با سقوط ناگهانی دولت بشار اسد در سوریه تشدید می‌شود. خروج اسد و رفتنش به روسیه خبر خوبی است، اما اگر حاکمان جدید سوریه به ریشه‌های تروریستی خود بازگردند، شرایط دشوارتر و تلخ‌تر خواهد شد.

ترامپ و جاه‌طلبی‌های پوتین

به نوشته اقتصادنیوز، وال استریت ژورنال در ادامه این یادداشت آورده، تمرکز ایران و روسیه، دو حامی اصلی سوریه بر فعل و انفعال‌های خاورمیانه و جنگ در اوکراین، فرصت‌هایی را برای ترامپ فراهم می‌کند. رئیس جمهور منتخب متعهد شده که جنگ روسیه در اوکراین را «طی 24 ساعت» پس از پایان مراسم تحلیفش پایان دهد. پایان دولت اسد تا حد زیادی مدیون عملکرد ضعیف مسکو در اوکراین است‌. ولادیمیر پوتین زمانی که شورشیان سنی سوریه به سرعت دمشق را در اختیار گرفتند، حواسش پرت اوکراین بود. در چنین شرایطی سوالاتی پیش روی ترامپ قرار دارد، آیا ضعف روسیه باعث می‌شود که پوتین برای حل و فصل مناقشه اوکراین مشتاق‌تر شود؟ یا اینکه او خواستار امتیازات ارضی بیشتر از اوکراین خواهد شد تا ثابت کند جنگی که به راه انداخته یک حماقت نبوده است؟ اگر ترامپ بخش‌های زیادی از اوکراین را به روسیه بدهد، متحدان آمریکا در مورد قابلیت‌های این بازیگر جهت حراست از منافعشان چگونه فکر می‌کنند؟ چین در مورد تمایل ترامپ برای محافظت از تایوان چه نتیجه‌ای خواهد گرفت؟ شاید ترامپ بتواند جاه‌طلبی‌های پوتین را از طریق دیگری ارضا کند. او می‌تواند به روسیه قول دهد که ترکیه را که اکنون یک قدرت در سوریه است، متقاعد کند که به روسیه اجازه دهد بندر نظامی مهم مدیترانه‌ای‌اش را در طرطوس حفظ کند. یا شاید ترامپ که اصرار دارد که شورش سوریه "مبارزه ما نیست" 900 نیروی آمریکایی را از شمال شرق کشور خارج کند و احتمال گسترش ناآرامی در سوریه و شاید به عراق را افزایش دهد.

معمای تهران برای میهمان تازه کاخ سفید

وال استریت ژورنال در بخش دیگری از یادداشت خود مدعی است، در خاورمیانه پر از شگفتی‌ها، اگر ترامپ تحریم‌های «فشار حداکثری» خود را از سر بگیرد، اقتصاد این کشور به شدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. ایران در حال حاضر از تورم بالا رنج می‌برد. از همین رو تهران تمایل خود را برای رایزنی و توسل به اهرم دیپلماسی اعلام کرده است.

با این همه به ادعای این نشریه بعید است که ترامپ پس از خروج از برنامه جامع اقدام مشترک در اولین دوره ریاست جمهوری‌اش، این پیشنهاد را بپذیرد.

وال استریت ژورنال در ادامه گزارش ادعایی‌اش آورد، اگر ایران حس کند که ایالات متحده تمایلی برای رایزنی ندارد و به همین دلیل در مسیر گذار از آستانه خروج هسته‌ای قرار بگیرد، تنش‌ها افزایش یافته و خطر پررنگ‌تر می‌شود.

به ادعای این نشریه بایدن تقریباً به اسرائیل در تجاوز احتمالی به سایت‌های هسته‌ای ایران کمک نخواهد کرد. دو روز پس از انتخابات 2024، بایدن معافیت تحریمی را تمدید کرد و به ایران اجازه دسترسی به 10 میلیارد دلار دارایی مسدود شده‌اش را داد.

چالش عادی سازی

به ادعای وال استریت ژرونال، بحران اقتصادی در ایران شاید برای عربستان خبر خوبی است. عدم اعتماد به حمایت ایالات متحده باعث شد که ریاض در سال 2023 روابط خود را با تهران عادی سازی کند. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان مصمم است نقش مهمی در امور جهانی ایفا کرده و اقتصاد پادشاهی را از اتکا به نفت برهاند. جاه‌طلبی‌های بن سلمان او را به تعمیق روابط با روسیه، چین و هند سوق داده است. با این حال، شاهزاده رهبر عرب مورد علاقه ترامپ است و کلید تلاش‌های بازسازی در غزه را در دست دارد. ایالات متحده باید از نزدیک با او برای ایجاد یک دولت باثبات در سوریه همکاری کند.

ترامپ قول داده که به جنگ غزه پایان دهد، گروگان‌های آمریکایی را به خانه بازگرداند و روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و اسرائیل را میانجی کند. با این که بن سلمان از عادی سازی با اسرائیل می‌تواند به عنوان امتیازی جهت مدرن سازی شمال این کشور یعنی دره سیلیکون جدید استفاده کند، بعید است اسرائیل را به رسمیت بشناسد مگر اینکه تل آویو ایده تشکیل کشور فلسطین را بپذیرد. جوانان سعودی اکنون پس از تماشای ویرانی غزه در شبکه‌های اجتماعی، به شدت مخالف روابط با اسرائیل هستند.

مایک والتز، نماینده مجلس نمایندگان آمریکا، منتخب ترامپ برای تصدی عنوان مشاور امنیت ملی، مدعی است: «منافع اصلی ما مهار داعش، تقویت روابط با اسرائیل و متحدان عرب خلیج فارس هستند». اگر چنین است، ایالات متحده باید نیروهای خود را در منطقه باقی بگذارد تا داعش را مهار و راه هایی برای همکاری با عربستان سعودی و دیگر اعراب خلیج فارس بیابد./اکوایران