رقابت آمریکا و اسرائیل و ترکیه در سوریه بالا گرفت

ابراهیم کالین، رئیس دستگاه اطلاعات ترکیه، روز پنج‌شنبه به‌طور نمادین از مسجد اموی دمشق، یکی از اماکن تاریخی این شهر، دیدار کرد و در میان جمعیت حضور یافت.

ترکیه در حال تثبیت نقش خود به عنوان بازیگر اصلی در شکل‌دهی به آینده سوریه است و پس از بیش از یک دهه، یک مقام عالی‌رتبه را به دمشق فرستاده و روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته است.

به نوشته بلومبرگ، ابراهیم کالین، رئیس دستگاه اطلاعات ترکیه، روز پنج‌شنبه به‌طور نمادین از مسجد اموی دمشق، یکی از اماکن تاریخی این شهر، دیدار کرد و در میان جمعیت حضور یافت. در روز یکشنبه، احمد الشراعی، رهبر گروه‌های مخالف سوری، که قبلاً با نام مستعار محمد الجولانی شناخته می‌شد، در همان مسجد سخنرانی پیروزی کرد و برکناری بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه، را جشن گرفت.

ترکیه انگیزه‌های قوی برای کمک به ایجاد سوریه‌ای باثبات و صلح‌آمیز از ویرانه‌های رژیم اسد دارد، به ویژه به این دلیل که این کشور میزبان دست‌کم ۳ میلیون پناهنده از همسایه جنوبی خود است. شرکت‌های ترکیه‌ای همچنین از مزایای اقتصادی بازسازی پس از جنگ بهره‌مند خواهند شد، به ویژه زمانی که این بازسازی آغاز شود. حزب حاکم ترکیه از جنبش اسلامی کشور برخاسته است و اردوغان از نیروهای مشابه در منطقه حمایت کرده است.

چند ساعت پس از دیدار کالین، رسانه‌های دولتی ترکیه گزارش دادند که این کشور یک دیپلمات را به عنوان کاردار موقت در سفارت خود در دمشق منصوب کرده است. آنکارا در سال ۲۰۱۲ به دلیل نگرانی‌های امنیتی، فعالیت‌های سفارت خود را متوقف کرده بود، پس از آن که رئیس‌جمهور رجب طیب اردوغان در مراحل ابتدایی جنگ، از نیروهای مخالف سوریه علیه دوست سابق خود، بشار اسد، حمایت کرد.

سوری‌ها اکنون می‌توانند از لیر ترکیه و همچنین دلار آمریکا در بازارها و فروشگاه‌ها استفاده کنند، در حالی که انتقال‌های مالی خارجی به سوریه از طریق ترکیه صورت می‌گیرد.

با این حال، آنکارا مانند آمریکا، همچنان گروه «هیئت تحریر شام» (HTS) که هم‌اکنون بر سوریه کنترل دارد را به عنوان یک سازمان تروریستی می‌شناسد. سؤالاتی باقی مانده است در مورد اینکه تا چه حد شاخه جدا شده القاعده به مواضع معتدل خود پایبند است و تصمیم دارد از جنگیدن دست بردارد. به عنوان یک عضو ناتو، میزان تأثیرگذاری ترکیه بر هیئت تحریر شام می‌تواند تعیین کند که آیا سوریه در نهایت می‌تواند به جامعه بین‌المللی بازگردد یا خیر.

ایالات متحده و اسرائیل نیز در کنار ترکیه به دنبال منافع خود هستند، به‌ویژه اسرائیل که حملات هوایی گسترده‌ای به دارایی‌های نظامی سوریه انجام داده است تا از رسیدن آن‌ها به دست نیروهای متخاصم جلوگیری کند.

در حالی که دولت بایدن تلاش دارد  پیش از آن که دونالد ترامپ به کاخ سفید بازگردد نقش خود را در آینده سوریه ایفا کند، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، روز پنج‌شنبه به اردن و ترکیه و روز جمعه به عراق سفر کرد.

در اولین نامه رسمی از یک کشور عربی، پادشاه بحرین، حمد بن عیسی آل‌خلیفه، نامه‌ای به احمد الشراعی فرستاد و آمادگی خود را برای ارائه مشورت به سوریه ابراز کرد.

بحثی در جامعه بین‌المللی آغاز شده است که آیا برچسب تروریستی از هیئت تحریر الشام برداشته شود یا خیر، اگرچه به طور گسترده توافق شده است که اولویت اولیه باید اطمینان از دسترسی مردم سوریه به خدمات ضروری باشد. فرماندهان هیئت تحریر الشام می‌گویند که دوره زمانی از اکنون تا اول مارس برای تثبیت وضعیت و فراهم کردن شرایط بازگشت آوارگان استفاده خواهد شد.

آن‌ها همچنین این هفته با جوامع غیرمسلمان در سراسر سوریه تماس گرفته‌اند تا به آن‌ها اطمینان دهند که حقوق و آزادی‌هایشان محفوظ خواهد ماند. جمعیت سوریه تقریباً ۷۰ درصد سنی‌مذهب هستند و باقی‌مانده آن‌ها ترکیبی از ادیان دیگر از جمله مسیحیت است.

نیروهای کرد

یکی از موضوعات مهم برای ترکیه و آمریکا آینده نیروهای کرد در شمال سوریه است. آنکارا حضور آن‌ها را تهدیدی می‌بیند چون این نیروها با گروه جدایی‌طلب کرد «پ‌ک‌ک» (PKK) که جنگی برای خودمختاری در جنوب‌شرقی ترکیه داشته، ارتباط دارند.

آمریکا با این گروه در مبارزه علیه داعش در سوریه متحد شده است و ظهور دوباره این گروه که توسط آمریکا به عنوان سازمان تروریستی شناخته می‌شود، نگرانی بزرگی برای جامعه بین‌المللی در مورد وضعیت پس از اسد است.

مقامات ترکیه تأکید کرده‌اند که نگرانی‌های امنیتی آن‌ها همچنان اولویت دارد و در صورت لزوم تدابیر پیشگیرانه خواهند اندیشید. یکی از اهداف آن‌ها ایجاد یک منطقه حائل در داخل سوریه در طول مرز مشترک ۹۰۰ کیلومتری خود با سوریه است.

بلینکن تأکید کرد که ایالات متحده به منافع «واقعی و روشن» ترکیه در زمینه تروریسم احترام می‌گذارد، اما افزود که آمریکا می‌خواهد از «بروز هرگونه درگیری اضافی در داخل سوریه»، به‌ویژه در ارتباط با ظهور مجدد داعش، جلوگیری کند.

در پی سقوط حکومت اسد، شورشیان مورد حمایت ترکیه یکی از اصلی‌ترین گروه‌های مورد حمایت آمریکا، یعنی نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) را از دو شهر بیرون کردند و کنترل خود را در شمال کشور گسترش دادند. با این حال، اردوغان به بلینکن گفت که ترکیه اجازه نخواهد داد مبارزه با داعش تحت تأثیر تحرکات آنکارا علیه نیروهای کرد قرار گیرد./اکو ایران